1930ж – Қазақтың ауылшаруашылық институты

1930ж – 5мыңға жуық комсомол, соғысқа дейінгі бесжылдықтарда 65мың комсомол мәдени жорықтарға қатысты

1930ж – 28 сәуір солтүстік және оңтүстік учаскелер Айнабұлақ станциясында түйісіп, жол уақытша іске қосылды(Түрксіб)

1930ж – Голощекиннің «Кіші қазан» қағидасы 6 Өлкелік партия конференциясында нақтылады

1930ж – аяғы қала халқы – 29,8%

1930ж – республикада 10 мыңнан астам екпінділер болды

1930ж – ақпан-мамыр аралығында Зырьянов, Өскемен, Самар Шемонайха, Катонқарағай аудандарында толқулар болды

1930ж – Қарақұм көтерілісі Орынбордағы 8-дивизия күшімен талқандалып, 178 адамды атуға, 172 адамды 2-10 жылға соттауға, көбін Шығыс Сібірге жер аударуға үкім шығарды

1930ж – 30 мамыр республика өкіметі жаңа лагерлер ұйымдастыру үшін Ақмола, Қарағанды округтерінен мерзімсіз, тегін пайдалануға 110,000га жер бөлді

1930ж – 313 мың адам аштық қасіретінен қайтыс болды

1930-1932ж – 1млн. 750мың қазақ немесе халықтың 40%-і жаппай қырылды

1930ж – қантар 1931ж маусым аралығында . 70мың адам(281,230 шаруа қожалығы) Қытай, Иран, Ауған жеріне көшті

1930-33ж – 2,1млн. адам қырылды(барлығы 6,2млн.) 1969ж – ғана қалпына келтірілді

1930-1931ж – оқу жылында отырықшы аудандарда, 1931ж көктемінде көшпелі аудандарда жалпыға бірдей оқу енгізілді

1930ж – 290 кітапхана болды

1930ж – 4 сәуір кеңес әдебиетінің салушылардың бірі Жүсірбек Аймауытовты(1889-1930) атуға үкім шығарды

1930ж – сәуір М. Дулатовты (1885-1935) ату жазасына кесіп, кейін 10жыл қамауға ауыстырылды, 1935жж 5 қазан Соловки лагерінде қайтыс болды

1930ж – А. Байтұрсынұлы(1873-1937ж) Архангельск облысына жер аударылып, 1934ж Пешкованың өтініші бойынша босатылды, 1937ж 8 қазанда қамауға алынып, атылды

1931ж – наурыз Алматы медицина институты

1931-1932ж – Орал және Қызылорда пединституттары

1931ж – 755мың адам аштықтан қайтыс болды

1931ж – қантар Түрксіб темір жолы тұрақты пайдалануға берілді

1931-1934ж – Одақтық бюджеттен берілген есебінде, республика қорынан субсидиялао мен дотациялар бөлу, 2млрд. 137млн. сом

1931ж – 5,500 отбасы жер аударылды

1931ж – көктемде Қарқаралы округінің Абыралы, Шыңғыстау, Шұбартау аудандарының көтерілісшілері жазалау әрекетінен түгел қырылды

1931ж – желтоқсан «15-50 жас арасындағы сауатсыз халыққа жалпыға бірдей міндетті білім беру» енгізілді

1931ж – «Қазақ халқының 500 әні мен күйі А.В. Затаевичтің еңбегін жазды

1931ж – Осақаров ауданында (Қарағанды обл.) 25 қоныс-обсервация пайда болды

1932ж – сазгер А.В. Затаевич «Қазақстанның халық әртісі» атағын иеленді

1932ж – 769мың адам аштықтан қайтыс болды

1932ж – 1 ақпан Павлодар қаласынан саяси жер аударылғандар КСРО Орталық АТқару Комитеті төралқасына аштық айғақтары туралы жазды

1932ж – шілде аштық апаты мен себептері туралы Ф.Голощекинге «Бесеудің хаты» жазылды (Ғ.Мүсірепов, М.Ғатауллин, М.Дәулетқалиев, Е.Алтынбеков, Қ.Қуанышев)

1932ж – Ақтөбеде халық саны 71% азайды 1930ж – 1млн.12500 адам болса, 1932ж – 725800 адам болды

1932ж – Балқашта 1930ж – 60мың адам болса, 1932ж – 36мың қырылып, 12мың көшті 12мың қалды

1932ж – 17 қыркүек «Қазақстанның ауыл шаруашылығы, атап айтқанда мал шаруашылығы туралы» қаулы қабылданды

1932ж - Білім беруге 60млн. жұмсалды

1932ж – жылдың күзі балалар үйлеріне 68мың жетім бала орнастырылды

1932ж – Шығыс Қазақстанда 1687 бала қайтыс болды

1933ж – 1 қаңтары 1000-нан астам панасыз бала есепке алынды

1933-1937ж – Екінші бесжылдық жылдары соңында 200-ге жуық совхоз құрылды

1933ж – наурыз РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесі төрағасының орынбасары Т.Рысқұловтың Сталинге хаты

1933ж – ОГПУ үштігі 21мың адамды қамауға алды

1933ж – 1 қаңтарда 4,5 мал қалды

1933ж – 2 қыркүйек «Қазақстан үшін кадрлар даярлау» туралы қаулы жарияланды

1934ж – С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университеті (1940ж 15 кафедрасы болды)

1934-1935ж – оқу жылы интернаттар саны 127-ден 221-ге көбейді

1934ж – 12-18 маусым Қазақстан жазушыларының 1 сьезі өткізілді

1934ж – тұңғыш рет хроникалы фильмдер студиясы ұйымдастырылды

1934ж – қаңтар Қазақ мемлекеттік музыка театры ашылды, «Айман-Шолпан» 100-ден астам рет көрсетілді

1934ж – Құрманғазы атындағы Қазақ мемлекеттік оркетрі құрылды құрылды, Жетекшісі – А. Жұбанов

1934ж – Алматыда кітапхана техникумы, Орал мен Семейде педагогика кумдары, Өскеменде кітапхана бөлімдері ашылды

1935ж – желтоқсан түсті металургия өнеркәсібі озаттарының тұңғыш слеті

1935ж – ақпан екпінді колхозшылар съезінде Ауылшаруашылық артелінің жаңа үлгі жарғысы қабылданды

1935ж – қараша Алтай-Ертіс, Жезқазған-Ұлытау аудандарының табиғи байлығын кешенді зерттеуге арналған Орал-Ембі ауданын барлау прблемасына рналған Сессиялар

1935ж – «Қазақстанның көне заманнан бергі тарихы» жарықа шықты(1бөлім авторы С.Асфендяров)

1935ж – халық поэзиясының алыбы Жамбылдың 90 жасқа толуы Одақ көлемінде атаи өтілді

1936ж – 9 ақпан ҚАКСР Орталық Атқару Комитеті Қаулысымен «қазақтар» берілді

1936ж – сауатсыздықты жою бөлімдеріне 500мыңнан астам адам оқылды

1936ж – 25,2% сауаттылық деңгейі

1936ж – С.Сейфулиннің әдеби қызметінің 20 жылдығы мерекеленді

1936ж – Жамбыл атындағы Қазақ мемлекеттік филармониясы ашылды

1936ж – мамыр Мәскеуде қазақ өнерінің алғашқы онкүндігі өткізіліп, «Қыз Жібек», «Жалбыр» опералары көрсетілді

1936ж – 5 желтоқсан КСРО кеңестерінің төтенше 7 съезінде КСРО конституциясы қабылданды

1937ж – наурыз Қазақстан Кеңестерінің 10 съезінде Қазақ КСР-і Конституциясы қабылданды

1937ж – желтоқсан КСРО Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді, Жоғарғы Кеңеске республикадан 44 депутат сайланды

1937ж - Білім беруге 447млн. сом жұмсалды

1937ж – Алматыда ұйғыр музыкалық театры ашылдыАлғашқы пьеса – «Анархан»

1937ж – Қызылордада корей театры ашылды. Алғашқы қойылым – Д.И. ДонИмнің «Чуп-хин-дон» драмасы

1937-1938ж – Сталиндік террор жаппай сипат алды

1937ж – қыркүйек, қазан Қиыр Шығыстан 110мың корейлер, Әзірбайжан аен Армениядан 2мың 400 отбасы жер аударылып, Оңт. Қазақстан, Жамбыл, Алматы облыстарына қоныстарылды

31 мамыр – Ұлттық аза күні болып белгіленді

1938ж – қараша Қиыр Шығыстағы корей ұлты ауданынан (Посьет) Қазақстанға 102мың адам (18536 отбасы) көшірілді, 57 колхоз құрылды

1938ж – бірінші дыбысты фильм – «Амангелді» түсірілді(Ленфильм)

1938ж – маусым Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді, 300 депутат сайлады, 112-жұмысшы, 116-колхозшы, 152-қазақ, 60-әйел, 24-қазақ әйелі

1938ж – 15 шілде Қазақ КСР-і Жоғарғы Кеңесінің бірінші сессиясы болып, оны Ж.Жабаеы ашты

1938-1942ж – үшінші Бесжылдық

1938-1940ж – 1,4мың шақырым жаңа темір жол төселді

1938-1940ж – 145 мың га-дан астам жаңа суармалы жер игерілді

1939ж – желтоқсан жергілікті Кеңестер сайлауы өткізіліп, 48762 депутат сайланды

1939ж – партияның 18 съезінде КСРО-ның индустриялық қуатын кеңейту, қорғаныс қабілетін нығайту бағыты көрсетілді

1939ж – қалада тұратын қазақтар 375мыңға артты.

1939ж – А.С. Пушкин атындағы Мемлекеттік көпшілік кітапхана ашылды

1939ж – 3304 кітапхана болды, 5237 мәдениет үйлері мен клубтары, 38 театр болды

1939ж – Шымкент қорғасын зауыты ұжымы одақта 1 орынды жеңіп, Ленин орденімен марапатталды

1939ж – БК п 18 съезі – сталинизм идеологиясы шырқау шегіне жетті коммунистік қоғам құруға басталу керек екнін айтылды

1940ж - Білім беруге 682млн сом жұмсалды

Соғыс қарсаңында 20 жоғарғы оқу орны, 118 орта арнаулы оқу оны, 40мыңдай адам оқыды

1940ж – аяғында мемлекеттік еңбек резервтері жүйесі пайда болды

1940ж - Әйелдер ірі өнеркәсіп жұмысшыларының 26,1%-ын құрады, М.Д. Рогозина – ұңғылау мәшинесі, Р. Бүкірова – электровоз мәшинесі, Б.Досбаева – Байшонас мұнай кәсіпшілігінің аға операторы

1940ж – ұзындығы 806 шақырым Ақмола-Қарталы жолы 9 айға толмайтын мерзімде салынды

1940ж – 2580 ірі кәсіпорын жұмыс істеп, индустрияның жалпы өнімі 1940ж 1913ж салыстырғанда 7,9 есе өсті

1940ж – Қазақстан Одақ бойынша көмірдің-4,2%, мұнайдың-2,2%, қорғасының-87%, мыстың-21% өндірді

1940ж – жоғарғы және арнаулы орта білімі бар 4мың 600агроном, зоотехник, мал дәрігері, орманшы болған

1940ж - әлеуметтік-мәдени шараларға мемлекеттен бөлінген қаржы – 1 млрд.

1940ж – 18 желтоқсан фашистік Германия басшылығы «Барбаросса» соғыс жоспарын жасады

1940ж – Назарбаев Алматы облысы, Қаскелең ауданы Шамалған ауданында туды

1941ж – маусымда П. Ангелинаның (Батыс Қазақстан, ТеректіМТС-де істеген Украина тракторшы) «Тракторды меңгеріндер» бастамасымен 26 мың астам әйелдер тракторды үйренді

1941ж – 22 маусым Германия КСРО-ға тұтқиылдан соғыс ашты

1941-1942ж – 220 зауыт, фабрика, цех Қазақстанға көшірілді

1941-1945ж – барлығы 460 зауыт, фабрика, шахта, салынды

1941-1945ж – колхозшылар майдан мен тылға 5млн. 829мың тонна астық, 734 мың тонна ет жіберді

1941ж – 30 қыркүйектен 6 желтоқсанға дейін Мәскеу үшін шайқас

1941ж – 22 мауысымнан 1 ай астам Брест қамалы қорғаушылары төтеп берді

1941ж – 24 маусым 219 атқыштар полкі Литванынң Шяуляй қаласында алғаш рет ұрысқа кірісті

1941ж – қыркүйек дивизия комиссары, Ертіс өңірінің перзенті Е.П.Рыков Полтава обл. Шумейково тоғайында ерлікпен қаза тапты

1941ж – 22 шілде, Соғыс тарихында алғаш рет Кеңес Одағының Батыры атағын алған Қазақстандық танк әскерлерінің генерал-майоры К.А. Семеченко

1941ж – 16 қараша 1075 атқыштар полкінің 28 танк жоюшылар тобы Дубосеково разъезінде жаудың 28 танкісін жойып жіберді

1941ж – 18 қараша дивизия командирі генерал И.В. Панфилов ерлікпен қаза тапты

1941-1943ж – қаңтар Ленинград шайқасы

1941ж – қыркүйек Жамбылдың «Ленинградтық өренім» жыры әнұранға айналды

1941ж – 9 қыркүйек Ленинград түбінде соғысты 310-атқыштар, 314-дивизиясы Ленинград облысының 22 елді мекенін азат етуге, «өмір жолын» салуға қатысты

1941ж – 15 қараша көркем фильмердің біріккен орталық киностудиясы ұйымдастырылды

1941ж – 16 тамыздағы «Тұтқынға түскендер қашқын болып саналып, олардың отбасы тұтқынға алынатындығы туралы» бұйрық шықты

1942ж – Арыстан Ахметов 19 жауынгермен әскери маңызы бар төбені қорғауда ерлік көрсетті

1942ж – 3 мамыр 238-атқыштар дивизиясы ұйымшылдығы және ерлігі үшін Қызыл Ту орденімен марапатталды

1942ж – 24 мамыр 238-атқыштар дивизиясы 30-гвардиялық дивизия болып қайта құрылды

1942ж – егіс көлемі 1941ж салыстырғанда 842мың га-ға көбейді

1942ж – Қазақстан КСРО-ның негізгі әскери-өнеркәсіп базасына айналды: қорғасын-85%, көмірдің-1/8, молибденнің-60%, октанды мұнайдың 1млн. тонна өндірді

1942ж – 21 тамыз кеншілер еңбегіне үдемелі-кесімді ақы төлеудің жаңа жүйесі енгізілді

1942ж – 24 тамыз Мемлекеттік Қорғаныс Комитетінің «Қарағанды көмір алабында көмір өндіруді артыру жөніндегі шұғыл шаралар туралы» қаулы шықты

1942ж – қазан Ақтөбе феррорқорытпа зауытының 1-ші кезегінің іске қосылатынын мерзімі белгіленді

1942ж – күзде, Баку мұнайы Каспиий-Орск мұнай құбырымен тасымалданды

1942-1943ж – Сталинград шайқасы

1942ж – 17 шілдесінен Сталинград түбіндегі кескілескен ұрыстар басталды

1942ж – күзінде Сталинград шайқасының жалыны Батыс Қазақстан даласына жетті

1942ж – күз Каспий алабына соғыс жағдайы енгізілді

1942ж – 1 қыркүйек Атырау қорғаныс комитеті құрылды

1942ж – 10 қыркүйек Атырау аспанында алғашқы жау ұшағы пайда болды

1942ж – 15 қыркүйек Атырау облыстық мемлекеттік қорғаныс комитеті соғыс жағдайын енгізді

1942ж – 16 қазан Орал облысы майдан өңіріне енгізілді

1942ж – 26 қазан Орал аймағы әуе шабуылынан қорғану бөлімдерінін қатарына енгізілді

1942ж – 23 қазан Қазақ радиосы Сталинградты қорғаушылар үшін арнаулы радиохабар ұйымдастырды

1942ж – қыркүйек «Қазақстан комсомолы» деген жазуы бар 45 жауынгерлік машина Сталинград майданына жіберілді

1942ж – күзде бронетанк базарлары қираған 300 ұрыс машинасы мен 500 моторды күрделі жөндеуден өткізіп, қатарға қосты

1942ж – 23 тамыз Томск артиллерия Училищесінің түлегі, қазақстандық М.А. Баскаков басқарған батареяның 43 зенитшісі трактор зауытын қорғап, жаудың 11 танкісін жойып жіберді

1942ж – 13 желтоқсан қарағандылық ұшқыш Нұркен Әбдіров Боковская-Пономаревка ауданындағы әуе шайқасында ұшағын жауға құлатылып, ерлікпен қаза тапты

1942ж – Жезқазған мыс кен орындарын зерттеген көп жылдық еңдегі үшін Қ.И. Сәтбаевқа Мемлекеттік сыйлық берілді

1943ж – 29 және 38- атқыштар дивизиясы 1 наурызда 72 және 73 гвардиялық дивизияларына айналып, «Сталинграл дивизиясы» құрметті атаққа ие болды

1943ж – қыста Сталинград түбінен жау 600-700 жерге қуылды

1943ж – 5 қазанда 8-атқыштар дивизиясының 229-атқыштар полкі 1-батальонының аға лейтинанты Әбу Досмұхаметов пен украиндық капитан И.К. Баюк жараланып, қиын кез туғанда гранаталармен танк астына түсті

1943ж – 16 қазан Әбу Досмұхамедовқа Батыр атағы берілді

1943ж – желтоқсанда белгіленген шекара бойынша Қазақстан Сталинград облысымен шектесті (Каспий теңізінен Александров-Гайға дейінгі 500км)

1943ж – 900 күнге созылған Ленинград қоршауы бұзылды

1943ж – қыркүйек Оңтүстік Қазақстанның ауыл жастары «Қазақстан комсомолы» сүңгуір қайғын жасауға бастама көтерді

1943ж – зауыттарды қалпына келтіру жұмыстарына республикадан 1439 комсомол жіберілді

1943ж – желтоқсан Алматы жастары ұшқыш С.Луганскийге жаңа истребитель табыс етті

1943ж – 775мың га жаңа жер алқартары егістікке арналды

1943ж – маусымда Құлсары кәсіпшілігі, Атырау машина жасау ұжымдары көшпелі Қызыл Туды жеңіп алды

1943ж – ақпан Ақтөбе ферроқорытпа зауыты іске қосылды

1943ж – 18мың адам кенші мамандығын алды

1943ж – сәуір қайта өндейтін Қарағанды металлургия зауытын салу туралы шешім қабылданып, «Казметаллургстрой» тресі ұйымдастырылды

1943ж – сәуір Жезқазған комбинаты құрылды

1943ж – ақпан Шымкент қорғасын зацытының ұжымы Ленинградты қорғаушылар құрметіне еңбек өнімділігін арттыркға міндеттеме алды

1943ж – Ақтөбе облысы «Құрман» колхозының звено жетекшісі Шығыанақ Берсиев тарының гектарынан 201ц. өнім алып, дүниежүзілік рекорд жасады. Қызылорда обл. «Авангард» колхозының жетекшісі Ыбырай Жақаев күріштің гектарынан 260 пұт жинап, рекорд жасаушы, Қаскелең ауданы 3 Интернационал колхозының жетекшісі М.Мұхамедиева қызылшаның 600ц. өнім жинаушы, Павлодарлық жетекші Анна Дацкова тарының гектарынан 52ц өнім жинаушы

1943ж – Бекмахановтың «Қазақ ССР тарихы» еңбегі шықты

1944ж – Ленинград басқыншылардан толық азат етілді

1945ж – 16 сәуір Берлин операциясы басталды

1945ж – 2 мамыр Берлин қаласы алынды

1945ж – 8 мамыр фашистік Германияның тізе бүккендігі туралы шартқа қол қойылды

1945ж – 9 тамыз одақтастық міндеттемелерге сәйкс КСРО Жапонияға қарсы соғыс бастады

1945ж – 10 тамыз Тынық Мұхит флоты әскери әуе күштерінің 12-шабуылдаушы авияция дивизиясының звено командирі, көкшетаулық Батыр Михаил Янко Гастело ерлігін қайталады

1945ж – 2 қыркүйек Жапония жеңілгендігі туралы шартқа қол қойылды