girniy.ru |
1
ШАПШАҢ ЕСЕПТЕУДІҢ КЕЙБІР ӘДІСТЕРІ
Егер бір қосылғышты бірнеше бірлікке арттырса, қосындыны сонша бірлікке кеміту керек. Мысалы: 564+292=564+(292+8)-8=564+300-8=864-8=856. Егер бір қосылғышты бірнеше бірлікке арттырса, екінші қосылғышты сонша бірлікке кеміту қосынды мәнін өзгертпейді. Мысалы: 2454-1996=(2454+4)-(1996+4)=2458-2000=458 Егер екі санның қосындысынан сол сандардың айырмасын шегерсе, нәтижесінде екі еселенген кіші санның мәні шығады. (a+b)-(a-b)=2b Мысалы: (77+15)-(77-15)=30=2*15 Егер екі санның қосындысына сол сандардың айырмасын қосса, нәтижеде үлкен санның екі еселенген мәні шығады. (a+b)+(a-b)=2a (54+16)+(54-16)=2*54=108
Көбейтудің қосу мен азайтуға байланысты үлестірімділік заңын пайдаланамыз. Мысалы: 7*219=7*(210+9)=1470+63=1533 9*186=9*(180+6)=1620+54=1674
Көбейтіндінің бірлігін алу үшін көбейткіштердің бірліктерін көбейтеді. Ондығын алу үшін біреуінің ондығын бірлігіне және керісінше көбейтіп, қосындыға ойға алған санды қосады, жүздігін алу үшін ондыұтарын көбейтеді. Бұл әдіс мына теңдіктен шығады:
Мысалы: а)2*4=8 б) 1*2+1*4=6 в) 1*1=1 осы әдіспен үш орынды санды екі орынды санға көбейтуге болады. Мысалы: 125*23=2875 а) 3*5=15, 5 жазылады, 1 ойға алынады. б)2*3+2*5+1=17, 7 жазылады, 1 ойда в)2*2+1*3+1=8, 8 жазылады г)2*1=2 2 жазылады
санды екі рет қайталап жазғандағыдай нәтиже береді. Мысалы: 297*1001=297297 445*1001=445445 Бұл қарапайым ғана былай есептеледі. 297*1001=297*1000+297=297297 1001*15=15015 1001*25=25025 т.с.с 2002*15=30030 2002*25=50050 ………………. 2002*55=110110 ………………… 2002*105=210210
санды үш рет қайталап жазғандағы нәтижені береді. 55*10101=555555 65*10101=656565
12345679 санына көбейтсек, нәтижесінде алғашқы алынған бір орынды санның 9 рет қайталанып жазылғанын көреміз. Мысалы, 2*9*12345679=222222222 12345679 * 18 98765432 + 12345679 222222222
үшін 25-ті соңына жазып, ондықты өзінен кейінгі санға көбейтіп шыққан нәтижені жазамыз. Бұдан басқа да көбейтудің оңай әдістерін үйренуге болады. Есептеу қажеттілігі туған кез-келген жағдайда осы әдістерді пайдалану тиімді. Пайдаланған әдебиеттер:
|