|
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ |
 |
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА |
ЖАЛПЫ ГИГИЕНА ЖӘНЕ ЭКОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ СТУДЕНТТІҢ ӨЗ БЕТІНШЕ АТҚАРАТЫН ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК ӨҢДЕУЛЕР |
||
Мамандығы : «Фармация»
студенТтің өз БЕТІНШ АТҚАРАТЫН жұмысына арналған
әдістемелік нұсқаулар (СӨЖ)
Пән : Экология және тұрақты даму - Есо UR 1106
Мамандық: 05110300- «Фармация»
Оқу сағатының көлемі (кредиттік) – 2 кредит/ 90 сағат
Курс 1 Семестр 1
Құрастырғандар:аға оқытушылар Алимова Н.Е.
Бегимбетова Г.А.
Алматы, 2012
Кафедра мәжілісінде қайта қаралды және бекітілді
«_______» ______________ 2012 ж. № ____ хаттамасы
Кафедра меңгерушісі, профессор У.И.Кенесариев
1.Тақырыбы Ағзалардың қоршаған орта факторларына бейімделуі. Жарық экологиялық фактор ретінде. Фотопериодизм туралы түсінік.Температура экологиялық фактор ретінде. Су экологиялық фактор ретінде.
2.Мақсаты Экологиялық факторлардың тірі организмдерге әсері туралы білім қалыптастыра
отырып, жарықтың, температураның судың тірі организмдегі маңызын түсіндіру.
3.Тапсырма ұсынылған әдебиеттер бойынша ақпараттар іздеу
тақырып бойынша сөзжұмбақ дайындау- тақырып бойынша презентация дайындау
4.Орындау түрі: сөзжұмбақ құрастыру, презентация дайындау.
5.Орындау критерилері: белсенділік таныту,сөзжұмбаққа қойылған сұрақтарға дұрыс жауап беру.
6.Тапсыру мерзімі: күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сай
7.Бағалау критерилері: тақырып бойынша сөзжұмбақты шешіп презентацияны қорғау.
Презентацияның орындалу кезеңдері:
а) тақырып бойынша негізгі әдебиет көздерін іріктеп алу және зерттеу (баяндама құрастыру кезінде әртүрлі 8-10 әдебиет болу керек)
б) информацияны өңдеу және жүйеге келтіру;
г) презентация жоспарын өңдеу;
д) презентация жазу және дайындау.
Баяндаманың құрылымы: титульді беті, мазмұны, кіріспе, негізгі бөлім, қортынды, қолданылған әдебиеттер.
Презентация дайындауға қойылатын талаптар:
а) презентация көлемі шамамен 8-10 бет болу керек
б) презентация сауатты орындалуы тиіс, мәдениетті мазмұнымен;
в) мәтінін мазмұндау кезінде қолданылған әдебиетке сілтеме болу керек;
г) кітапнаманы дұрыс дайындау.
8.Әдебиет
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
9.Бақылау ауызша сұрау (өзін-өзін дамыту құзыреттілігі ).
- Тіршілік ету ортасы және экологиялық факторлар туралы түсінік (абиотикалық, биотикалық, антропогендік).
Экологиялық факторлардың ерекшеліктері мен тірі организмдерге әсер ету
Экологиялық факторлардың жіктелуі мен маңызы.
Тірі оргнизмдердің қарым-қатынасың маңызы,экологиялық қуыс
Антропогендік фаторлар,тірі және өлі табиғатқа тура және жанама әсері.
Ю. Либихтің минимум заңы және В. Шелфордтың толеранттылық заңы.
Толеранттық диапозоны.
Лимиттеуші экалогиялық факторлар. Лимиттеуші экологиялық факторлардың маңызы. Толеранттық заңы.
Периодтты және периодты емес факторлар.
1.ТақырыбыПопуляцияның статикалық және динамикалық сипаттамалары, санының реттелуі мен механизмі. Толеранттық диапазоны. Биотикалық байланыс. Миграция реттелу факторы ретінде. Бәсекелестік пен жыртқыштық реттелу факторы ретінде.
2.Мақсаты: популяция және оның негізгі қаситтері туралы түсінік қалыптастыру.
3.Тапсырма: - ұсынылған тақырып бойынша ақпарат жинау
-тақырып кездесетін терминдерден глоссарий дайындау
-дайындаған баяндаманы қорғау
4.Орындау түрі: баяндама, глоссарий.
5.Орындау критерилері: Тақырып бойынша баяндама және глоссарий дайындау
6.Тарсыру мерзімі: күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сай
7.Бағалау критерийлері: 100 баллмен, бұл 100% сәйкес келеді
Баяндаманы орындау кезеңдері:
а) тақырып бойынша негізгі әдебиет көздерін іріктеп алу және зерттеу (баяндама құрастыру кезінде әртүрлі 8-10 әдебиет болу керек)
б) кітапнаманы құрастыру;
в) информацияны өңдеу және жүйеге келтіру;
г) баяндаманың жоспарын өңдеу;
д) баяндаманы жазу және дайындау.
Баяндаманың құрылымы: титульді беті, мазмұны, кіріспе, негізгі бөлім, қортынды, қолданылған әдебиеттер.
Баяндаманы дайындауға қойылатын талаптар:
а) баяндама көлемі шамамен 8-10 бет болу керек
б) баяндама сауатты орындалуы тиіс, мәдениетті мазмұнымен;
в) мәтінін мазмұндау кезінде қолданылған әдебиетке сілтеме болу керек;
г) ) кітапнаманы дұрыс дайындау.
8.Әдебиеттер:
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
9.Бақылау: ауызша сұрау (өзін-өзін дамыту құзыреттілігі).
Популяция дегеніміз не?
Популяция санының көрсеткіштері қандай?
Популяциялардың статикалық сипттамасы не жатады?
Популяциялардың динамикалық сипаттамасы не?
Өмір сүру ұзақтығы дегеніміз не?
Қисық сызық нені білдіреді?
Популяция гомеостазы,жастық құрылым мен популяция динамикасы, нені сипаттайды?
1.ТақырыбыЭкожүйенің автотрофты және гетеротрофты жиынтығы. Тағамдық тізбек, экологиялық пирамидалар. Экожүйелерде термодинамика заңдылықтарының қолданылуы, өнімділігі. Энергия ағымы және экожүйедегі заттар айналымы. Экожүйедегі үзіліссіз заттар айналымын сақтаудағы тірі ағзалардың рөлі.
2.Мақсаты экожүйенің маңызы, торфтық құрылымы, қасиетері мен қызметтері туралы білім қалыптастыру.
3.Тапсырма- ұсынылған әдебиеттер бойынша ақпарат жинау
-презентация жоспарын құру
4.Орындау түрі глоссарий, презентация
Презентацияның орындалу кезеңдері:
а) тақырып бойынша негізгі әдебиет көздерін іріктеп алу және зерттеу (баяндама құрастыру кезінде әртүрлі 8-10 әдебиет болу керек)
б) информацияны өңдеу және жүйеге келтіру;
г) презентация жоспарын өңдеу;
д) презентация жазу және дайындау.
Презентация құрылымы: титульді беті, мазмұны, кіріспе, негізгі бөлім, қортынды, қолданылған әдебиеттер.
Презентация дайындауға қойылатын талаптар:
а) презентация көлемі шамамен 8-10 бет болу керек
б) презентация сауатты орындалуы тиіс, мәдениетті мазмұнымен;
в) мәтінін мазмұндау кезінде қолданылған әдебиетке сілтеме болу керек;
г) кітапнаманы дұрыс дайындау.
5.Орындау критерилері тақырып бойынша сөзжұмбақты шешу, презентацияны қорғау.
6.Тапсыру мерзімдері күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сай.
7.Бағалау критерийлері100 баллмен, бұл 100% сәйкес келеді
8.Әдебиет
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
9.Бақылау:ауызша сұрау (өзін-өзін дамыту құзыреттілігі).
Экологияда экожүйенің маңызы.
Экожүйенің трофтық құрылымы.-
Экожүйе қасиеті мен қызметі. -
Экожүйенің өнімділігі немен анықталады?
Экожүйенің динамикасы.
Жер бетіндегң экожүйелердің типтері қандай?
Экожүйенің функциональдық
Экожүйенің негізгі концепциясы
Экожүйе гомеостазының дегеніміз не?
1.Тақырыбы Гомеостаз және экологиялық сукцессия. Биосфера эволюциясы. Атмосфера, гидросфера, литосфераның физико-химиялық параметрлерінің өзгеруіндегі тірі ағзалардың рөлі.Биосфера тұрақтылығының механизмдері.
2.Мақсаты -биосферада атмосфера, гидросфера, литосфераның физико-химиялық параметрлерінің өзгеруіндегі тірі ағзалардың рөлін туралы білім қалыптастыру
3.Тапсырма: - ұсынылған әдебиеттер бойынша ақпарат жинау
-тақырыпты талдауда белсенділік таңыту
4.Орындау түрі презентация, пікірталас.
5.Орындау критерилері тақырып бойынша презентацияны қорғау және белсенділік таңыту.
Презентацияның орындалу кезеңдері:
а) тақырып бойынша негізгі әдебиет көздерін іріктеп алу және зерттеу (баяндама құрастыру кезінде әртүрлі 8-10 әдебиет болу керек)
б) информацияны өңдеу және жүйеге келтіру;
г) презентация жоспарын өңдеу;
д) презентация жазу және дайындау.
Баяндаманың құрылымы: титульді беті, мазмұны, кіріспе, негізгі бөлім, қортынды, қолданылған әдебиеттер.
Презентация дайындауға қойылатын талаптар:
а) презентация көлемі шамамен 8-10 бет болу керек
б) презентация сауатты орындалуы тиіс, мәдениетті мазмұнымен;
в) мәтінін мазмұндау кезінде қолданылған әдебиетке сілтеме болу керек;
г) кітапнаманы дұрыс дайындау.
6.Тапсыру мерзімдері күнтізбелік-тақырыпқа сай
7.Бағалау критерилері: 100 баллмен, бұл 100% сәйкес келеді
8.Әдебиет
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
9.Бақылау: ауызша сұрау (өзін-өзін дамыту құзыреттілігі).
Гомеостаз және экологиялық сукцессия.
Биосфера эволюциясы.
3. Атмосфераның физико-химиялық параметрлерінің өзгеруіндегі тірі ағзалардың рөлі.
4. Литосферадағы физико-химиялық параметрлерінің өзгеруіндегі тірі ағзалардың рөлі. 5. Гидросферадағы физико-химиялық параметрлерінің өзгеруіндегі тірі ағзалардың рөлі.
6. Биосфера түрақтылығының механизмы.
1.Тақырыбы Биосферадағы тірі заттың планетарлық рөлі.
Тұрақты даму және қоршаған ортаны қорғау аумағындағы халықаралық ұйымдар. Халықаралық саммиттер және табиғат пен қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз ету бойынша халықаралық ұйымдардың ұсыныстары.Экологиялық мәселелерді шешудегі үкіметтік емес ұйымдардың рөлі.
2.Мақсаты тұрақты даму және қоршаған ортаны қорғау аумағындағы халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздік туралы білім қалыптастыру.
3.Тапсырма -тақырып бойынша ақпарат іздеу және жинау,презентация жоспарын құру
4.Орындау түрі презентация, пікірталас
5.Орындау критерилері Тақырып бойынша презентацияны қорғау және белсенділік таңыту.
Презентацияның орындалу кезеңдері:
а) тақырып бойынша негізгі әдебиет көздерін іріктеп алу және зерттеу (баяндама құрастыру кезінде әртүрлі 8-10 әдебиет болу керек)
б) информацияны өңдеу және жүйеге келтіру;
г) презентация жоспарын өңдеу;
д) презентация жазу және дайындау.
Баяндаманың құрылымы: титульді беті, мазмұны, кіріспе, негізгі бөлім, қортынды, қолданылған әдебиеттер.
Презентация дайындауға қойылатын талаптар:
а) презентация көлемі шамамен 8-10 бет болу керек
б) презентация сауатты орындалуы тиіс, мәдениетті мазмұнымен;
в) мәтінін мазмұндау кезінде қолданылған әдебиетке сілтеме болу керек;
г) кітапнаманы дұрыс дайындау.
6.Тапсыру мерзімдері күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сай
7.Бағалау критерилері: 100 баллмен, бұл 100% сәйкес келеді
8.Әдебиет
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
9.Бақылау: ауызша сұрау (өзін-өзін дамыту құзыреттілігі).
1.Қоршаған орта туралы түсінік. Ұлттық және халықаралық конференуиялар.
2. БҰҮның қоршаған орта және даму бағдарламасы (ЮНЕП).
3.Қоғам мен табиғат арасындағы концепциялар
4.Рим клубының экологиялық концепциясының баяндамасы, оның мазмұны мен маңызы.
5.Рио-де Жанейрода (1992) өткізілген БҰҮ ның халықаралық конференциясында қарастырылған тұрақты даму концепциясы
7. ҚР тұрақты дамуға өту концепциясы.
2.Қоршаған ортаның ұлттық және халықаралық ұйымдары
3.Дүниежүзілік табиғатты қорғау хартиясын атаңыз, қоршаған орта мен даму конференциясы, климаттың өзгеруі туралы БҰҮның Рамалық конвенциясы.
1.ТақырыбыҚазақстанның табиғи ортасының дестабилизациялануының себептері мен салдары.ҚР адамзаттық тұрақты дамуындағы экологиялық аспектілері. Адамзаттың дамуы және мыңжылдықтың даму мақсаты.
Қазақстан Республикасындағы тұрақты дамуға арналған қоршаған ортаны қорғау бойынша ұлттық жоспар. ҚР экологиялық саясаты.
2.Мақсаты Қазақстанның түрақты дамуға өту кезеңдері туралы білім қалыптастыру.
3.Тапсырма-ұсынылған әдебиеттер бойынша ақпарат жинау
-Тақырып талдауда белсенділік таңыту
4.Орындау түрі баяндама, пікірталас.
5.Орындау критерилері: тақырып бойынша баяндама дайындау.
6.Тапсыру мерзімдері күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сай
7.Бағалау критерилері: 100 баллмен, бұл 100% сәйкес келеді
8.Әдебиет
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
1.Тақырыбы Қала урбанизациялық жүйе ретінде. Урбожүйе спецификалық қасиеттері,табиғи қасиеттері мен ерекшеліктері.
3.Тапсырма-ұсынылған әдебиеттерді оқу
-тақырып бойынша белсенділік таныту
4.Орындау түрі: баяндама,пікірталас.
5.Орындау критерилері: тақырып бойынша баяндаманы қорғау, белсенділік таныту,
6.Тапсыру мерзімдері: күнтізбелік-тақырыпқа сай
7.Бағалау критерилері: 100 баллмен, бұл 100% сәйкес келеді
8.Әдебиет
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
9.Бақылау ауызша сұрау (өзін-өзін дамыту құзыреттілігі).
Анықтама беріңіздер.Қала. Урбанизация. Урбожүйе.
Урбанизацияға тән тұрылымдар тән?
Қалаланудың жағдайы
Қалалардың экологиялық мәселелерін ашып түсіндіріңіз.
Көгалдандыру жұмыстарының маңызы қандай?
Қалада тұрғындарының денсаулығы
1.ТақырыбыҚоршаған ортаның химиялық,биологиялық,физикалық факорлары. Адам ауруларының себептері мен дамуы мүмкін факторлар. Қауіп қатердің еркіндік факторлары.
2.Мақсаты қоршаған орта жағдайы және қала ластануының адамдар денсаулығына әсері туралы
білім қалыптастыру
3.Тапсырма- ұсынылған әдебиеттер бойынша материалдар оқу және жинау
- тақырыпты талдауда белсенділік таныту
4.Орындау түрі баяндама, пікірталас.
5.Орындау критерилері:тақырып бойынша баяндама дайындау, белсенділік таныту.
6.Тапсыру мерзімдері: күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сай
7.Бағалау критерилері: 100 баллмен, бұл 100% сәйкес келеді
8.Әдебиет*
Қазақ тілінде:
1.Сағынбаев Г.К. Экология негіздері. – Алматы, 1995 ж.
2.Кенесариев У. И., Жакашов Н.Ж. Экология және халық денсаулығы. – Алматы,2003.19-33беттер
3.Ә.Бейсенова,А.Самақова,Т.Есполов,Ж,Шілдебаев Экология және табиғатты тиімді пайдалану:Ғылым ғылыми баспа орталығы,2004ж. ,96-147 беттер
4Асқарова У.Б. Экология және қоршаған ортаны қорғау. - Алматы, 2007 ж.,30-78 беттер
5. А.Т.Қуатбаев. Жалпы экология:Алматы, 2008 ж.123- 141 беттер
6. С.Ж.Колумбаева.,Р.М.Білдебаева.,М.Ә.Шәріпова Экология және тұрақты даму Алматы,2012ж7 54-59беттер
9.Бақылау:ауызша сұрау (өзін-өзін дамыту құзыреттілігі).
Кала мен ауылдың урбанизация мәселелері
Қазіргі қалалар мен ауылдың ластану.
Кала мен аул тұрғындарының денсаулық ерекшеліктері
Кала мен ауыл тұрғындарының организміне түсетін химиялық жүктемелерді анықтау әдістері
Қоршаған орта ластануына байланысты қала мен ауыл тұрғындарының денсаулығы?