13 –апта
ОБСӨЖ № 25
ОБСӨЖ тақырыбы: Литоральдың фауналық бөлінуі.
ОБСӨЖ жоспары:
1. Литоральдың фауналық бөлінуі.
2. Литоральдың фаунаның орналасуы.
ОБСӨЖ мәтіні: Литоральдің фаунистикалық орталық тропикалық регион және одан солтүстіккее қарай Бореальді, ал оңтүстікте Антибореальді регион орналасқан. Тропикалық регионның фаунасы өте бай. Сүткоректілердің барлық түрлері кездеседі. Ол екі облысқа бөлінеді: Индо-Пацификалық, Тропико-Атлантикалық облыстар. Индо-Пацификалық облыс Үнді мұхиты мен Тынық мұхитының 400С пен 400 орналасқан. Бұған Қызыл теңіз бен Персид шығанағы жатады. Сүт коректілерден дюгандар Қызыл теңізде, Атлантика мен Тынық мұхиттарда тіршілік етеді. Құстардан дауылпаздар, үлкен альбатростар жатады. Коррал рифтері жақсы дамыған. Балықтар әлемі алуан түрлі. Индо-Пацификалық облыстарда- Үнді-Батыс пацификалық, Шығыс Пацификалық және Батыс атлантикалық жерлер кіреді. Тропико Атлантикалық облысы Америка жағалауының литораль аймағын қамтиды. Солтүстік Африканың батыс жағалауларын қамтиды. Жануарлар дүниесі кедейлеу. Теңіз жануарларынан ламантиндер, теңіз арыстандары, галапогос мысығы, ақ қарынды тюлендер мекен етеді. Балықтардан – алып скаттар, ірі тарпан мекен етеді.Облысты - Батыс Атлантикалық, Шығыс Атлантикалық деп бөледі.
13 –апта
ОБСӨЖ № 26
ОБСӨЖ тақырыбы: Эфиопиалық, Ориенталды, Мадагаскар патшалықтары.
ОБСӨЖ жоспары:
1.Эфиопиалық патшалықтары
2.Ориенталды патшалықтар.
3.Мадагаскардың флорасы.
ОБСӨЖ мәтіні: Эфиопиалық патшалықтың Африкалық материканың үлкен бөлігін одан кейін Сахара шөл даласын, Оңтүстік жағалауын (Солтүстігінен), Оңтүстігіне Оранжевый өзенінің Оңтүстік жағалауына дейін алып жатыр. Осы патшалықты төрт аймаққа бөлді:
-
Судандық – (Оңтүстік шөлдеріне дейін) беткей.
Конгоалез – Негерия және Конго бассейіндей Тропикалық және Экваторлық.
Колохари – Намибтік Оңтүстік Африканың шөл даласын альп жатыр.
Атлантикалық –аулие Елена (Святая Елена) аралдарын қамтиды.
Эфиопиалық патшалықтың Үнді Малайзияның және Мадагаскарлық биотасын мен Солтүстік жағында Эфиопиалық патшалық Полеарктикалық патшалықтың биотасы мен байланысып жатыр. Намибиктік аймақ эндемикалық вельвичия өсімдігі табылады. Вельвичия – қос ұрықты (двудомная) өсімдігінің бойы 1м Налиб шөл даласында өседі. Судан аймағында 25 эндемиялық өсімдіктер тұқымдасы бар. Мысалы: акация , боабоб.
Эфиопиалық патшалықтың Судан және Конголездік аймағына молюскалар сарышаяндар бар. Осы аймақта көп аяқты геодиттер тіршілік етеді. Жарғақ қанаттылыр /түрі қоқыста/ фаунасында шыбын Цеце (қанаттылар) атап өтуге болады. Бұл шыбын адамдардың ұйқы ауруын және ірі қара малдардың нагана ауруын тасымалдайды.
Ориенталды патшалықтың теориясы келесі бір аймақтарды қамтып жатыр.Үндістан, Индокетай, Малакко, Арабиялық жартылай Шығыс белдеуін және бірқатар аралдары оның ішінде Гавайлық аралға дейін жетеді. Мексика флорасында Бразилия үстіртіне жақын туыс, өте ерекше табиғаты бар бай әлем . Ксерофитті өсімдіктердің көптігімен ерекшеленеді . Мексикада шөлейт даминанты –кактустардың 500 түрі , 224 эндем түрі бар . Мексика жерінде ертеден ананас өсімдігі жемісі 10 кг жетеді .
Анд флоралық аймақ геологиялық құрылымы жағынан үштік дәуірдің екінші жартысында пайда болған.
Мадагаскарлық патшалықта гүлді өсімдіктер флорасында эндемикалық тұқымдастарға 6-9-ға дейін түрлері жатады .Мысалыдік аралда эндемиялық пальма өседі ұзындығы 30 метр, жемісінің диаметрі -0,5м. және де банандар тұқымдасы өседі . Мадагаскар фаунасына тән малюскалдардың ең ірісі 10 см ге дейін жетеді . Оларды клаваторлар деп атайды . Яғни өрмекші тәрізділер тұқымдасы тұқымдасы эндемиялық болып табылады.Тұщы су балықтардың 20 түрі бар. Құстар фаунасының 6 энедемиялық тобын ажыратуға болады .
Студенттің орындайтын тапсырмасы
Бақылау сұрақтары:
1.Эфиопия облысына жалпы сипаттама
2.Эфиопия облысының орналасуы?
3.Эфиопия облысында кездесетін құстардың түрлері
4. Эфиопия облысындағы жануарларының ерекшеліктері.
Тест тапсырмалары:
1. Мадагаскар патшалығы ?
а) Тундрада солтүстікке мұзды мұхитқа қарай, Арктика суық шөл зонасы.
ә) Кола түбегінен бастап, Лена өзеніне дейін шығысқа қарай
б) Африкада Сахара шөлі, Азияда Арабстан, Үнді –Қытай, Гималай тауы
в) Солтүстік – Батыста гималай таулары, Оңтүстік Америка аралдары, Жаңа Зеландия
д) Мадагаскар аралы, және ұсақ аралдар мен архипелагтар
2. Мадагаскар кіші облысы қай жерлерді алып жатыр?
а) Африкада Сахара шөлі, Азияда Арабстан, Үнді –Қытай, Гималай тауы
ә) Жаңа Зеландия аралы, облыстың солтүстік бөлігі субтропика
б) Мадагаскар, Амирант, Камор
в) Солтүстік – Батыста гималай таулары, Оңтүстік Америка аралдары, Жаңа Зеландия
д) Тундрада солтүстікке мұзды мұхитқа қарай, Арктика суық шөл зонасы
3.Мадагаскар облысында қанша пайыз эндем түрлері кездеседі?
а) 92 %
ә) 98 %
б) 89 %
в) 78 %
д) 82 %
4.Эфиопия облысы қандай материкте орналасқан ?
а) Африка
в) Солтүстік Америка
с) Австралия
д) Оңтүстік Америка
е) Евразия
5.Мадагаскар облыс тармағына қай жерлер кіреді
А)Үнді мен Тынық мұхитының біраз архипилагы
В)Европаның Солтүстігі, Америка,Азияныың көп бөлігін және Солтүстік Америка
С) Американың Солтүстік жағалауын ,Греландиямен Азия,Европаның Солтүстік жағалауы
Д)Американың батыс және Шығыс жағалауын,вест Үнді архипилагының сулары және Мадагаскар аралы
Е)Мадагаскар аралын,Конар,Сеймель,Маскарен аралдары
6.Мадагаскар облсында өсімдіктің қанша түрлері өседі
А) 4 000
В) 7 000
С) 5 000
Д) 6 000
Е) 3 000
7.Мадагаскар облысында насекомдармен қоректенетін жануарлардың қанша түрі,туысы бар
А)13 туыс;30 түрі
В)14 туыс;40 түр
С)15туыс;50түр
Д)16туыс;60түр
Е)17туыс;70түр