МИНИСТЕРСТВО ОХРАНЫ ОКРУЖАЮЩЕЙ СРЕДЫ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

АО «Национальный научно-технологический холдинг «Парасат»»

ТОО «ИНСТИТУТ ГЕОГРАФИИ»

УДК 910; 91.001.5; 911.2

ГРНТ 37.25.17, 37.27.57., 37.21.37.

Инв. № УТВЕРЖДАЮ

Вице-министр охраны окружающей среды Республики Казахстан ___________________М.А.Турмагамбетов «_____» ______________ 2010 г.

ОТЧЕТ

О НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ РАБОТЕ

по республиканской бюджетной программе 003

«Научные исследования в области охраны окружающей среды»

по теме:

ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ ЗОНИРОВАНИЕ ПРИКАСПИЙСКОГО

РЕГИОНА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

(заключительный, согласно Договору № 05-02-87 от 23.06.2010 г.)

Директор ТОО «Институт географии» АО ННТХ «Парасат», д-р. геогр. наук, проф.	______________________ подпись, дата	А.Р. Медеу
Руководитель темы д-р. геогр. наук	______________________ подпись, дата	Ф.Ж. Акиянова

Астана 2010

РЕФЕРАТ

Есеп 113 бет, 5 сурет, 14 кесте, 25 әдебиет көзінен тұрады.

ҚАЗАҚСТАНДЫҚ КАСПИЙ МАҢЫ, КАСПИЙ ТЕҢІЗІНІҢ СОЛТҮСТІК БӨЛІГІНДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОРЫҚТЫҚ АЙМАҚ, ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ЗОНАЛАУ, ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЗОНАЛАУ, ЭКОЖҮЙЕЛЕР, ГАЖ-ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ.

Мақсаты: табиғатты қарқынды пайдалану жағдайында трансшекаралық аймақтың табиғи-шаруашылықтық жүйелерін тұрақты дамыту стратегияларын жасақтау үшін Қазақстандық Каспий маңының қайраңы мен жағалауын зоналау.

Қорытынды кезеңдегі зерттеудің міндеттері (2010 ж.): Каспий теңізінің Солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорықтық аймақтың экожүйелерін тұрақты басқару мақсатында функционалдық зоналаудың әдістемелік негіздерін жасақтау; Каспий теңізінің Солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорықтық аймақтың экожүйелерінің қазіргі жағдайына баға берудің әдістері; Каспий теңізінің Солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорықтық аймақтың су экожүйелеріне табиғи-антропогендік факторлардың әсерін анықтау әдістері; Каспий теңізінің Солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорықтық аймақтың су экожүйелерінің маңыздылығына баға берудің әдістері; Каспий теңізінің Солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорықтық аймақты функционалдық зоналаудың әдістемесі.

Зерттеудің басты нәтижелері: Жақын және алыс шет елдер мен Қазақстан Републикасындағы функционалдық және экологиялық зоналауды зерттеудің және картографиялаудың тәсілдері мен әдістеріне шолу жасалды. Бұл жаңа бағыттың соңғы 7-15 жж. аралығында дамып келе жатқаны көрсетілген, демек, оның тәсілдері мен әдістемесі қалыптасу сатысында.

Функционалдық және экологиялық зоналауды зерттеудің және картографиялаудың тәсілдері мен әдістері Қазақстандық Каспий маңы аймағының мысалында қарастырылған, оның шегінде құрлық және жағалау маңы экожүйелері, сондай-ақ Каспий теңізінің Солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорықтық аймақтың акваториясы да қамтылған.

Қазақстандық Каспий маңы аймағының қазіргі экожүйелерінің жағдайын бағалау әдістері, табиғи-антропогендік факторлардың әсерін анықтау әдістері, құрлық, жағалау маңы және су экожүйелерінің маңыздылығын бағалау әдістері мен функционалдық зоналау әдістемесі қарастырылған.

РЕФЕРАТ

Отчет состоит из 113 с., 5 рис., 14 табл., 25 источников.

КАЗАХСТАНСКИЙ ПРИКАСПИЙ, ГОСУДАРСТВЕННАЯ ЗАПОВЕДНАЯ ЗОНА СЕВЕРНОЙ ЧАСТИ КАСПИЙСКОГО МОРЯ, ФУНКЦИОНАЛЬНОЕ ЗОНИРОВАНИЕ, ЭКОЛОГИЧЕСКОЕ ЗОНИРОВАНИЕ, ЭКОСИСТЕМЫ, ГИС-ТЕХНОЛОГИИ

Целевое назначение: Провести экологическое зонирование шельфа и побережья казахстанского Прикаспия как основу для разработки стратегии устойчивого развития природно-хозяйственных систем трансграничного региона в условиях активного природопользования;

Задачи исследования на заключительном этапе (2010 г.):

Разработка методических основ функционального зонирования в целях устойчивого управления экосистемами Государственной заповедной зоны Северной части Каспийского моря; Методы оценки современно состояния экосистем Государственной заповедной зоны Северной части Каспийского моря; Методы определения воздействия природно-антропогенных факторов на аквальные экосистемы Государственной заповедной зоны Северной части Каспийского моря; Методика оценки значимости аквальных экосистем Государственной заповедной зоны Северной части Каспийского моря; Методика функционального зонирования Государственной заповедной зоны Северной части Каспийского моря.

Основные результаты исследований: Сделан обзор подходов и методов изучения и картографирования функционального и экологического зонирования в ближнем, дальнем зарубежье и в Республике Казахстан. Показано, что это новое направление, развивающееся в течение последних 7-15 лет, в связи с чем подходы, методология находятся еще на стадии становления.

Рассмотрение подходов, методов изучения и картографирования функционального и экологического зонирования приведено на примере Казахстанского Прикаспия, в пределах которого рассмотрены территории с наземными и прибрежными экосистемами, а также акватория Государственной заповедной зоны Северной части Каспийского моря.

Рассмотрены методы оценки современного состояния экосистем, методы определения воздействия природно-антропогенных факторов, методика оценки значимости наземных, прибрежных и аквальных экосистем, методика функционального зонирования Казахстанского Прикаспия.

СПИСОК ИСПОЛНИТЕЛЕЙ
Научный руководитель:
зам. директора по науке, д.г.н.	___________________		Акиянова Ф.Ж. (Введение, 1, 3.1, 4.1, 5.1, 6.1, заключение )
Исполнители темы:
ГНС, д.б.н., проф.		___________________	Рачковская Е.И. (2.1, 3.1, 4, 5.1, 6.1)
ВНС, к.б.н.		___________________	Иващенко А.А. (2.1; 3.1;4;5.1;6.1)
НС		___________________	Темирбаева Р.К. (5)
НС		__________________	Светлаков В.Р. (1, 2.2, 3.2, 5.2, 6.2)
НС		__________________	Шибутов М.М. (1, 2.2, 3.2, 5.2, 6.2 )
НС			Казакова С. (1, 2.2, 3.2, 5.2, 6.2)
НС		___________________	Радуснова О.В. (6.1,ГИС)
НС		___________________	Егембердиева К.Б. (3.1, ГИС)
МНС		___________________	Беккулиева А. А. (5.1, ГИС)