Ақсу қаласының дарынды балаларға арналған мамандандырылған гимназиясы
Е
лубаева М.С. – бастауыш сынып мұғалімі
Дидактикалық
материалдар жинағы
3-сынып
Көбейтуге арналған тапсырмалар
1.Әр торда 5 тотықұстан болса, 2 торда қанша тотықұс болады?
2.Екі үйдің әрқайсысында 9 подъезд бар.Осы 2 үйде барлығы неше подъезд бар?
3.7 жейденің әрқайсысына 2 түймеден қадалды.Жейделердегі барлық түйме қанша?
4.Қоңыздың 6 аяғы бар.3қоңыздың аяғы нешеу?
5.Әжей 5 тәрелкенің әрқайсысына 6 тоқаштан салды.Тәрелкелерге қанша тоқаш салынды?
6.Қорапта 6 қарындаш бар.Осындай 8 қорапта қанша қарындаш болады?
7.Әрқайсысында 4 ойыншық салынған 10 қорап сатып алынды.Борлығы қанша ойыншық алынды?
8.Бір килограмм алма 120 теңге тұрады.2кг алманың құны қанша?
9.Екі литрлік 9 ыдысқа қанша литр тосап құюға болады?
10.Бір жылда 12 ай болатыны белгілі.Ал 3 жылда қанша ай болады?
4.Сұрақ белгісінің орнына келетін санды тап
3
5 4,6,8
7 4 8,5,11
5 7 6,8,12
5.Төмендегі 5 нүкте арқылы 8 үшбұрыш сызуға болады.
6.Сандар тобының қайсысы ерекше?
1) 4-ке бөлінетін сандар 2) 9-ға бөлінетін сандар 3)өзгеше сандар
4)7-ге бөлінетін сандар
7.Өзгеше сурет -5-сурет
+3 +6 +12 +24
8.4, 7, 13, 25, 51 , 97, 193
9.Белгісіз сандарды анықта.
V |
6 |
XI |
15 |
2 |
III |
1 |
II |
VII |
9 |
XII |
17 |
9 |
XII |
13 |
ХIX |
10.Сандардың орналасу тәртібін анықтап, белгісіз сандарды жаз.
17 |
16 |
15 |
14 |
13 |
19 |
18 |
17 |
16 |
15 |
21 |
20 |
19 |
18 |
17 |
23 |
22 |
21 |
20 |
19 |
Логикалық жаттығулар
1.. Үшіншісі Ахметтің өзі
2. Айша мұғалімнің қызы
Әсем дәрігердің қызы
Жамал инженердің қызы
3.2 парақ қағаз қиылған (9+3+3)
4.. Мұрат - Үсен
Жандос - Ораз
Асхат - Ахмет
5. Ержан - қыз
Ермек - көк
Самат - қара
5) 2 х2х 2х 2х 2х 2+ 2+ 2+ 2 = 70
6) 3 3х 3+3=102
7) 3 х3 х3 х3х 3 +3+ 3+ 3=252
8) 3х 3х 3 х3 +3+ 3+ 3+ 3 =93
9) 3х 3 х3 х3 +3х 3+ 3х 3+ 3= 102
10) 4х 4 х4 +4+ 4+ 4 76
11) 4 х4 х4+ 4+ 4-4=68
12) 4х 4 х4+ 4 -4- 4 = 6
13) 4х 4х 4- 4: 4+ 4 = 67
14) 4х 4 х4 +4: 4- 4 = 61
15) 4х 4х 4- 4:4 -4 = 59
1.Сұрақ белгісінің орнына келетін санды тап
4 6 5 9 7 2
2.Сандардың қайсысы ерекше?
1248/ сандар өсу ретімен орналасқан/
3.Белгісіз санды тап.
4
30
3
7
6
4
12
5
4
2
8
1
5
?
9
7*6-4*3=30 4*5-4*2=12 8*9-5*1=6
Бірнеше есе арттыруға және бірнеше есе кемітуге байланысты тапсырмалар
1.Аулада 15 қайың ағашы және одан 3 есе кем қарағай ағашы өсіп тұр.Ауладағы қарағай ағашы нешеу?
2.Ит 20 жыл,ал қоян одан 2 есе кем өмір сүреді.Қоян қанша жыл өмір сүреді?
3. Жолаушы бірінші күні 20 км, екінші күні 2есе артық жол жүрді.Жолаушы екінші күні қанша км жол жүрді?
4.Спорт үйірмесіне 8 бала қатысады. Бұл би үйірмесіне қатысатындардан 2 есе артық.Би үйірмесіне қанша бала қатысады?
5.Бірінші күні Айша 6 сурет салды.Бұл екінші күнге қарағанда 3есе артық.Айша екінші күні қанша сурет салды?
7.Жарысқа 9 қыз бала қатысты.Бұл жарысқа қатысқан ұл балаларға қарағанда 3 есе кем. Жарысқа қанша ұл қатысты?
8.Шыны ыдысқа 5 литр сүт құйылды.Бұл шелектегі сүттен 3есе кем.Шелекте неше литр сүт бар?
9.Бір көшеде 72 үй бар.Ол екінші көшедегі үйлерден 9 есе артық .Екінші көшеде қанша үй бар?
10.Кірпі өзіне қауіп төнгенде секундына 2 м жүгіре алады . Кірпі қоянға қарағанда 2есе ақырын қозғалатыны белгілі.Қоян бір секундта қанша метр жүгіреді?
11.Президент шыршасына әр облыстан 5 баладан келді. Барлығы неше бала жиналды?
12.Ұзындығы 5м шаршы болып келетін учаскені қоршауға 23м темір сым жете ме?Неше метрі қалады?
13.Шаршының ауданы 25см2 ,қабырғасы қанша см?
14.3 литрлік ыдысқа 5кг бал сыяды.Осындай 2 ыдыста неше килограмм бал болады?
15.Бірдей 3 қорапта 18 қарындаш бар. 1 қорапта неше қарындаш бар? 6 қорапта ше?
Ауызша көбейту және бөлу
1.40*4 280:4
80*7 630:7
140*3 900:5
180*3 630:3
2.170*2 640:4
230*3 720:3
190*5 980:2
Логикалық тапсырмалар жауабы
Қосу мен азайту
1).2 2+ 2+ 2+ 2 +2+ 2 +2 +2+ 2=38
2) 2 2 +2 +2+ 2+ 2+ 2 -2- 2- 2=26
3) 2 2 +2 2+ 2+ 2+ 2 +2+ 2- 2 =52
4) 3 3 +3 3+ 3 +3+ 3+ 3- 3- 3=72
5) 3 3+3 3+ 3+ 3+ 3+ 3+ 3+ 3=84
6) 4 4+ 4 4+ 4+ 4+ 4=100
7) 6 6+ 6+ 6+ 6+6+ 6- 6 =90
8) 8 8-8- 8 -8 -8 -8- 8-8-8=24
9) 8 8+8+ 8+ 8+ 8 -8 -8 -8 =96
10) 7 7- 7- 7- 7- 7 -7- 7 -7=28
Кестелік көбейту мен бөлу
1) 2х 2х 2х2 +2 -2=16
2) 2х 2 х2 -2: 2- 2=5
3) 2 х2 х2+ 2х 2х 2+ 2х 2 х2=24
4) 3 х3х 3+ 3=30
5) 3х 3х 3- 3- 3- 3=18
6) 3 х3х 3 +3:3- 3 х3- 3=16
8) 4 х4+ 4 -4- 4 -4- 4 -4=0
9) 5: 5+ 5 :5+ 5: 5+ 5+ 5 +5 =18
10) 6 х6- 6: 6+ 6=41
11) 7х 7+ 7=56
12) 7 х7+ 7х 7 -7= 91
13) 7 х7+ 7+ 7 -7 - 7- 7- 7 -7 = 28
14) 8х 8+ 8+ 8- 8- 8- 8- 8 = 48
15) 8: 8+ 8: 8+ 8: 8+ 8 -8 +8 = 11
Кестеден тыс көбейту мен бөлу
1) 1 1х 1 1+ 1=122
2) 1 1х 1 1- 1 120
3) 2 х2х 2х 2х 2 х2=64
4) 2х 2х2 х2х 2 х2х 2 = 128
5.Ойын жүргізу үшін қызыл, көк, қара түсті 3 тақия дайындалды.Ержан,Ермек,Самат үшеуі ойынға қатынасарда тақияларды таңдап киді.Ержан көк пен қараны кимейтіндігін, Ермек өзіне көк тақия жарасатынын,Самат таңдамай-ақ кие беретінін айтты. Балалардың әрқайсысы қандай тақия киді?
6.Әр қабырғаға 2 орындықтан қойып, 5орындықты бөлмеге орналастыр.
7.8 адам кездесіп,бір-бірімен қол алысты.Олар барлығы неше рет қол алысқан?
8.Самат 2 балықтан,Марат 1 балықтан ұстап отырған.Олар барлығы 12 балық ұстаса, әрқайсысы неше балықтан ұстаған?
9. Шешесі кәмпиттерді 6 тәрелкеге бөліп салды.1-шісіне 1 кәмпит,әрбір келесісінеалдыңғыдан 2 кәмпит артық салды. «Осы кәмпиттердің бәрін ,-деді ол 3қызына- тәрелкеден алмай. Үшеуіңе тең етіп қалай үлестіруге болатынын қайсың ойлап таба аласыңдар ?»- деді.
10.1 тәрелкеде 2-не қарағанда 10 жаңғақ артық.Олар тең болу үшін бірінші тәрелкеден алып, екіншісіне неше жаңғақ салу керек?
11. Екі адам 2 сағат шахмат ойнады.Әрқайсысы неше сағат ойнады?
12.Әкесі кәрзеңкені алып келіп, балаларына былай деді: «Сендер алтаусыңдар және кәрзеңкеде 6 алмұрт бар.Өздеріңе бір-бір алмұрттан тиетіндей және кәрзеңкеде 1 алмұрт қалатындай етіп бөліңдер деді»Балалар алмұртты қалай бөліп алды?
3.280:10+7*100 25*2*5+248
79*10-100*4 20*7*3-275
68*10+900:100 (387+613):(25*4)
4.х*3=840 х:5=25*2 900:х=10
5. 7т 5ц :5 78кг:3 39ц :13
99кг :33 3т 6ц *2 92т :4
6.3мин 7сек = сек 5сағ 17мин = мин
108мин= сағ мин 148сек= мин сек
8. 12ай *5 12жыл *6 9ц :10
7күн *52 24сағ *4 5т :10
9.
а |
10 |
100 |
8 |
60 |
9 |
200 |
63 *а +193 |
Логикалық тапсырмалар
Қосу мен азайту
1) 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 =38
2) 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2=26
3) 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 =52
4) 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3=72
5) 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3=84
6) 4 4 4 4 4 4 4=100
7) 6 6 6 6 6 6 6 6 =90
8) 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8=24
9) 8 8 8 8 8 8 8 8 8 =96
10) 7 7 7 7 7 7 7 7 7=28
Кестелік көбейту мен бөлу
1) 2 2 2 2 2 2=16
2) 2 2 2 2 2 2=5
3) 2 2 2 2 2 2 2 2 2=24
4) 3 3 3 3=30
5) 3 3 3 3 3 3=18
6) 3 3 3 3 3 3 3 3=16
7) 4 4 4=20
8) 4 4 4 4 4 4 4 4=0
9) 5 5 5 5 5 5 5 5 5 =18
10) 6 6 6 6 6=41
11) 7 7 7=56
12) 7 7 7 7 7= 91
13) 7 7 7 7 7 7 7 7 7 = 28
14) 8 8 8 8 8 8 8 8 = 48
15) 8 8 8 8 8 8 8 8 8 = 11
Кестеден тыс көбейту мен бөлу
1) 1 1 1 1 1=122
2) 1 1 1 1 1 120
3) 2 2 2 2 2 2=64
4) 2 2 2 2 2 2 2 = 128
5) 2 2 2 2 2 2 2 2 2 = 70
6) 3 3 3 3=102
7) 3 3 3 3 3 3 3 3=252
8) 3 3 3 3 3 3 3 3 =93
9) 3 3 3 3 3 3 3 3 3= 102
9.Сандардың орналасу тәртібін анықтап,сұрақ орнындағы белгісіз санды тап.
9 |
8 |
5 |
81 |
64 |
25 |
63 |
48 |
? |
10.Екі қатарда сандар берілген.Егер 2 санның орнын ауыстырса,сандардың қосындысы тең болар еді.Қандай екі санды ауыстыру қажет?
1 2 7 9 /19 1 2 7 8 /18
3 4 5 8 /20 3 4 5 9 /21
Логикалық жаттығулар
1.Ахметтің анасының үш баласы бар.Балаларының біреуінің аты-Қыркүйек,екіншісінің аты-Қазан. Үшіншісінің аты кім?
2.Айша,Әсем, Жамал үшеуінің әкелері – дәрігер,мұғалім,инженер.Айша мен Әсемнің инженердің қызы еместігі және Әсем мен мұғалімнің қызы екеуі көрші тұратыны белгілі болса,қыздардың әкелері кім?
3.9 парақ қағаз болған.Олардың кейбірін 3 бөлікке қиды. Барлығы 15 парақ пайда болды.Неше парақ қағаз қиылды?
4.Әкелерінің атын тап.
Мұрат,Жандос,Асхат бір сыныпта оқиды.Олар Ораз,Ахмет және Үсен деген кісілердің балалары.Егер Мұрат Ораздың, Жандос Ахметтің, Асхат Үсеннің баласы емес екендігі, Асхат пен Ахметтің бір үйде тұратыны белгілі болса, балалардың әкелерін анықта
5.Ойын жүргізу үшін қызыл, көк, қара түсті 3 тақия дайындалды.Ержан,Ермек,Самат үшеуі ойынға қатынасарда тақияларды таңдап киді.Ержан көк пен қараны кимейтіндігін, Ермек өзіне көк тақия жарасатынын,Самат таңдамай-ақ кие беретінін айтты. Балалардың әрқайсысы қандай тақия киді?
6.Әр қабырғаға 2 орындықтан қойып, 5орындықты бөлмеге орналастыр.
7.8 адам кездесіп,бір-бірімен қол алысты.Олар барлығы неше рет қол алысқан?
8.Самат 2 балықтан,Марат 1 балықтан ұстап отырған.Олар барлығы 12 балық ұстаса, әрқайсысы неше балықтан ұстаған?
9. Шешесі кәмпиттерді 6 тәрелкеге бөліп салды.1-шісіне 1 кәмпит,әрбір келесісінеалдыңғыдан 2 кәмпит артық салды. «Осы кәмпиттердің бәрін ,-деді ол 3қызына- тәрелкеден алмай. Үшеуіңе тең етіп қалай үлестіруге болатынын қайсың ойлап таба аласыңдар ?»- деді.
10.1 тәрелкеде 2-не қарағанда 10 жаңғақ артық.Олар тең болу үшін бірінші тәрелкеден алып, екіншісіне неше жаңғақ салу керек?
11. Екі адам 2 сағат шахмат ойнады.Әрқайсысы неше сағат ойнады?
12.Әкесі кәрзеңкені алып келіп, балаларына былай деді: «Сендер алтаусыңдар және кәрзеңкеде 6 алмұрт бар.Өздеріңе бір-бір алмұрттан тиетіндей және кәрзеңкеде 1 алмұрт қалатындай етіп бөліңдер деді»Балалар алмұртты қалай бөліп алды?
3.Мына 6 таяқшадан 8 үшбұрыш құрастыру керек.
I I I I I I
4.Үлкен қалақты (8таяқшадан құралған) 4 таяқшаны ауыстыру арқылы 2 кіші қалаққа қалай айналдыруға болады?
▼
▲
6. 2кіші ромбтан 4 таяқшаның орнын ауыстыру арқылы 1үлкен ромб құрастыра аласың ба?
◊◊
7.Мына теңдік(сандар таяқшалармен жазылады) дұрыс емес.Оны түзету үшін 1 таяқшаның орнын ауыстыру қажет.
15х5=80 15х6 =90
8.Сандардың қосындысы 1000 болуы керек.
8 8 8 8 8 8 8 8
1.Сұрақ белгісінің орнына келетін санды тап
4
6 5 9 7 2
2.Сандардың қайсысы ерекше?
1896 1798 1697 1587 1248
3.Белгісіз санды тап.
4
30
3
7
6
4
12
5
4
2
8
1
5
?
9
4.Сұрақ белгісінің орнына келетін санды тап
3 5 4,6,8
7 4 8,5,11
5 7 ?
5.Төмендегі 5 нүкте арқылы ең көп неше үшбұрыш сызуға болады?
6.Сандар тобының қайсысы ерекше?
7. Өзгеше суретті тап
8.Төмендегі сандар тізбегі белгілі бір ережеге сәйкес қойылған.Бірақ осы сандар тізбегінде бір сан ережені бұзады.Ол қай сан?
4, 7, 13, 25, 51, 97, 193
9.Белгісіз сандарды анықта
|
V |
6 |
XI |
15 |
2 |
III |
I |
II |
VII |
9 |
XII |
? |
10.Сандардың орналасу тәртібін анықтап, белгісіз сандарды жаз.
16 |
15 |
14 |
13 |
|
19 |
17 |
|||
19 |
18 |
17 |
||
Таяқшалар мен пішіндер
1.2таяқшаны ауыстыру арқылы мына пішіннен шанышқы жасауға болады.
Қандай таяқшаларды ауыстыру керек?
_
___________ _______________________ ___________
____________ ___________
2.Төрт таяқшадан 2 «А»әрпін құрауға болады.Қалай?
I I I I
Ұсынылып отырған дидактикалық материалдар
жинағы жалпы білім беретін мектептің бастауыш
сынып мұғалімдеріне арналған.
«Математика» пәні бойынша жалпы білім берудің
мемлекеттік стандартына сай құрылған.
Құрастырған: Павлодар облысы Ақсу қаласының
гимназиясының бастауыш сынып
мұғалімі Елубаева М.С.
Қолданылған әдебиеттер
1.Б.Тұрғанбаева,Шығармашылық қабілеттер және дамыта оқыту.Алматы,1999.
2.О.В.Узорова, Е.А.Нефедова. 3000 логических примеров
По математике. Москва,2008.
3.Лю Бэйфэнг.Китайские головоломки.Москва, 2006.
4.Наурызбайқызы Ә.,Әубәкірқызы Қ. Математикадан дидактикалық материалдар мен тапсырмалар.
Алматы,1994.