Бейнелеу өнері және дизайн» кафедрасы“Бекітілді”

«Сырдария» университеті

«Өнер» факультеті

«Бейнелеу өнері және дизайн» кафедрасы

“Бекітілді”.........................................

Факультетің оқу -әдістемелік кеңесі

№ ...... Хаттама .............................

_{....... ....................................................}

«Өрнек теориясы мен тарихы» пәнінен обсµж сабақтардың әдістемелік нұсқауы

_2курс

Жетісай-2008ж

№1 сабақ

Тақырыбы: Мотивті өрнек, өрнектердің мотивтерін зерттей отыра киім ерекшеліктеріне түсіру

1.Сабақтың жоспары:

1. Киімге түсірілгне өрнектерді зерттеу

2. Он фрмаларын анықтау

2.Сабақтың мақсаты:

Өрнектердің түрлерін зерттеу

3.Теориялық мәліметтер:

Өркениетті қоғам мен құқықтық мемлекеттің гүлдене түсіуі өскелең ұрпақтың руханм байлығы мен мәдениеттілігін, еркін ойлау қабілеті мен шығармашылығын, кәсіби билігі мен біліктілігін талап етеді.

Осыған орай Қазақстан Республикасының білім беру мен тәрбиелеу саласының түбегейлі жаңару жағдайы-бүгінгі таңда халықтың дәстүплі өнер түрлерін жинақтап, зерттеулердің, оның айналасындағы тәлім-тәрбие, мол тәжриебелеу қажеттілігін тудырды.

Сондай қажеттіліктің бірі-халықтың қолөнері, щның ішінде ою-өрнек өнерінің тәлім-тәжрибелік мүмкіндіктерін қазіргі ұрпақ тәрбиесінде тиімді пайдалана білу болшып табылады. Бұл мәселенің нәтижелі жүзеге асуы студенттредің қазақ ұлттық ою-өрнек өнері бойынша толық білім сапасын және оны оқушылардың тәрбиесіне пайдалана алу іскерлігі мен қабілетін қөажет етеді. Оның үстінде қазақ ұлттық ою-өрнек өнері өзінің бай тарихы, терең мазмұны, сан қилы ерекшеліктерімен болашақ мұғалімдерге рухани, эстетикалық, эмоционалдық, интелектуалдық тұрғыда әсер етіп, олардың тұлғалық және сапалық қасиеттерні дамыта түсетіні сөзсіз.

Өрнек теориясы мен ртарихы. Өзіне тән даму жолы мен тарихы бар. Ол тарих сонау көне замандардан, сақ, аАндронов, мәдениетінен басталады.

Тарихи-ғылыми деректерге жүгінсек, қазақ халқының ою-өрнек өнері ежелгі замандардан бастау алып, қазақ жерін мекен еткен көшпелі тайпалар өнерінің ықпал-әсерімен сан ғасырлар бойы қалыптасып, өзіне тән белгілі бір жүзеге келгенін қапысыз таныр едік.

4.Бақылау сұрақтары:

1.Өрнек қай мәдениетінен басталды

2.Өрнектердің шығуы және түрлерін атаңыз

3.Ұлттық қол өнершілерді атаңыз

5.Үй тапсырмасы: Өрнектерден құралған адам бейнесін түсіру

6.Студенттіњ аудиторияда орындайтын тапсырмасы

1. Өрнектерден құралған адам бейнесін жасап өңдеп шығару

3.СӨЖ таќырыбына сәйкес жазылѓан

- нобайлар орындау

- қол жұмыстары

- бейнелер жасап өңдеу

7.Әдебиеттер тізімі

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону
Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.
Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.
Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.
Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971
Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

б)қосымша

8. Госюк Е.О., степан М.Г. Жудожественное вышивание. Киев:Выща школа,1986.

9. Герчук Ю.Я. Что такое орнамент? М.:Галарт, 1998.

10. Гольдштейн А.Ф. Башин в горах. М.: Советский художник, 1977.

11. Дакевич В.П. Советское искуство Византии.

М.: Искусство,1975.

12. Дурново Л.А. Очерки изобразительного искусство средневековой Армении. М.: Искусство.1979.

13. История народов Северного Кавказ (конец ХVІІІв.- 1917г.). М.:наука,1988.

14. Сокоолова Т.М. Орнамент-почерг эпохи. Л.: Аврора,1972.

№2 сабақ

Тақырыбы:

1.Сабақтың жоспары:

1.Стильдерге бөлнген әр ғасырдағы өрнектерді зерттеу

2.Олардың бөлінген стильдердің ерекшеліктері мен тарихы

2.Сабақтың мақсаты:

1.Өркениетті қоғам мен құқықтық мемлекеттің гүлдене түсуі

2.Қажеттіліктің бірі-халықтың қол өнері

3.Теориялық мәліметтер:

Қазіргі заманмен салыстырғандағы өрнектер теориясы.Архиелогиялық қазба жұмыстары кезінде табылған құмарлардың біразі гоеметриялық ою-өрнекпен, яғни ирек қалыппен өрнектелген. Қиқымнан және „лотос қауызы“ тәріздес етіп жасалған өрнектер (б.з.б. ІІІ-ІІ.ғ.ғ.) Теңділік қоршауынан табылған (алматы обласы). Әдетте, өрнек ыдысың, мойына, иініне түрбіне жақын жерге салынған. Құмыраға тең бүйірлі шимақталған үшбұрыш, сынық сызықтар, меандр, ойық үшбұрыштар немесе ыдыстың мойынан бүйіріне қарай кеннелюр түріндегі ою-өрнек салу қола дәуірінде кең тараған.Неолит және қола дәуірінен бізге белгілі «ұлу» өрнегі қоғам таптық құрылысқа бөліне бастаған кезде пайда болған деген болжам бар. Талдықорғаннан 1960 жылдары Х.Арғынбаев тапқан қазанда «ұлу» ою-өрнегі бейнеленген. Бұл өрнектің элементі көптеген тайпалардың нышан табысы ретінде бейнелеп келгенг, ал Орта ғасырларда сәулет өнерінде кең қолданған. Қазір егмендік елдің қол өнер туындылары басқа қырынан жаңа көрініс тапты, ол жаңа түрде, жаңа мазмұнға ие болуда.

Ою-өрнек өнерінің маңызы бүгінгі таңда арта түсуде. Егеменді міндеті-ұлттық дүниетаным ерекшелігін танытатын осы өнер саласын заман талабына сай жетілдіріп көркем рухани қазына ретінде пайдалана білу.

4.Бақылау сұрақтары:

1.Орта ғасырдағы сәулет өнері

2.Археологиялық қазбадан табылған өрнектер

5.Үй тапсырмасы:

1. Бейнелік композициясын атықтау

6.Студенттің аудиторияда орындайтын тапсырмасы

1. Өрнектен алынған үлгіден көшірме бейнесін орындау.

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

- бейнелер түсіру

- сурет салу

- өрнектерді стилизациялау

7.Єдебиеттер тізімі

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону
Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.
Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.
Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.
Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971
Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

Тақырыбы: Хронологиялық тарих. Өрнектердіңөнерлігі

1.Сабақтың жоспары:

1.Тайпалардың құрылуы

2.Олардың хронологиялық тарих

3.Шығарма өнерлігі

2.Сабақтың мақсаты:

Графикалық өрнектерді анықтап зерттеу

3.Теориялық мәліметтер:

Тайпалардың құрылуынан бастап негіз болып құралған кейін өнерлердің өркендеудің өте күрделі болып және оның әшекейлердің жасалу жолдары безендірілуі нағыз анық көрінеді.

Ғасырлар бойы дамып але жатқан өнер туындысы. Халқымыздың қай иқол өнер саласын салсақ та, ою-өрнектер өзіндік ерекшеліктерін сақтай отырып, белгілі бір тәртіппен орналасқан көреміз. Оюлардың ежелден келе жатқан нұсқаларында элементтер құстың, гүлдің, жануарлардың, түрін тұспалдап тұратыны белгілі.

Көбіне өзіне тән ерекшеліктер өрнектердің өздері формамен және материалдар, сондай-ақ ритм декор болып келеді.

Өрнектің графикалық, кесіндіні, скульпторлық, форма ретінде-гоеметриялық немесе өсімділікті, кей кездерде фантазиялық форма болып келеді; оған кіретін шығармашылық мотивтер.

Фатазиялық өрнек, бұл түрі негіз ретінде қияли ой-өріс санасын дамыта отыра немесе символдық ерекшелік депте айтуға болады. Көбіне осылардың ішінде көп тарағаны фантазиялық болып табылады. Яғни ежелгі (Мысыр, Ассирия, Қытай және Үндістанда) Орта ғасырда осы өрнек түрі религияға байланысты, туынды ретінде болып табылған. Ал, Б атыс елдері мен Византия елдері иконобролық ретінде, мұсылман елдерінде де пайдалы қазба ретінде Жақын орталық Батыст а табылған.

Тарихи-ғылыми деректерге жүгінсек, қазақ халқының ою-өрнек өнері ежелгі замандардан бастау алып, қазақ жерін мекен еткен кшпелі тайпалар өнерінң ықпал-әсерімен сан ғасырлар бойы қалып тасып, өзіне тән белгілі жүйеге келгенін қапысыз таныр едік. Бұған дәлел-қазақтың алғашқы ою-өрнек үлгілернен Анродонов,сақ, ұн, үйсін мәдени мұраларын ұшыратқанымызды айтсақта жеткілікті.

4.Бақылау сұрақтары:

1.Каллиграфиялық өрнектер

2.Тұлғалы өрнек

5.Үй тапсырмасы: Эпиграфты өрнектерге бейне орындау процессін анықтау формасы

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

-бейне жасау

- композициясын зерттеу

- сурет салу

7.Єдебиеттер тізімі

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

1. Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону

Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. 2.Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.

3. Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.

4.Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.

5. Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971

Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

6.Заттық немесе тұлғалы өрнек

2.Сабақтың мақсаты:

Сан-алуан өрнектердің зерттеген хронологиялық тарихын анықтау

3.Теориялық мәліметтер:

Клиссификациялық өрнек негізінен барлықө ұлттық өнерлерінің сансыз бітпейтін әртүрлі ерекшеліктер өрнектерінің маңызы өрнектері өте зор.олардың өзі көп түрге бөлінеді.

Әр ұлттардың өздері, кей жердерде болмасын геометрия областық, өз өонегін зерттеп табылған.

Ғасырлар бойы дамып але жатқан өнер туындысы.Халқымыз қай қол өнер саласын салсақ та, ою-өрнектер өзіндік ерекшеліктерін сақтай отырып, белгілі бір тәртіппен орналасқанын көреміз. Оюлардың ежелден келе жатқан нұсқаларда элементтер құстың, гүлдің жанурлардың, түрін тұспанлдап тұратыны белгілі.

Көбіне өзіне тән ерекшелік өрнектерінің өздері формамен және материалдар, сондай-ақ ритм декор болып келеді.

Эпиграфтық өрнек (каллиграфиялық өрнек). Бұл өрнек бөлек әріптермен немесе символдық ерекщелік депте айтуға болады. Көбіне щсылардың ішінде көп тарағаны фантазиялық болып табылады. Яғни ежелгі (Мысыр, Ассирия. Қытай және Үндістанда) Орта ғасырларда осы өрнек ттүрі религияға байланысты, туынды ретінде болып табылған. Ал, батыс Европа елдері мен Византия елдері икономборлық ретінде, мұсылман елдерніде де пайдалы қазба ретінде Жақын Орталық Батыстан табылған.

Астрономды өрнек (Бұл сөз „астра-жұлдыз“). Аспан ұғымын білдірген. Ал, негізгі элемент болып табылған аспан,т күн, бұлт, жұлдыздар.Көбіне Қытай елдері мен Жапон елдерінде пайда болған.

Пейзаждық өрне. Объект бастысы бұл өрнек-әртүрлі табиғат мотивтері: тау, талдар, скалалар, водопаттар соның ішінде қолтаңбалы – декоративті өнерінде Жапон мен Қытай елдерінде алкен рөл атқарған.

Жануарлар өрнектер, Көбіне құстармен аңдарға әртүрлі сатыдағы стилизациялыққа ұқсас болып табылады.

Заттық немесе тұлғалы өрнек. Бұл өрнек түрлі антикалық рим де кеңінен таралған түр.Осы өрнек түрі заттың ерекше бір түрін айтқанда, әскери геральді бытавой предмет, музыкалды және тертлік өнерінде болып саналады.

4.Бақылау сұрақтары:

1.Астранаомды өрнек түрлері

2.Жанурлар әлемінен алынған өрнек түрлері

5.Үй тапсырмасы:

Бейне жасау

6.Студенттіњ аудиторияда орындайтын тапсырмасы.

1. Стилизацияланған ою-өрнектерді жасап орындау.

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

- нобайлар салу

- бейне жасау

7.Єдебиеттер тізімі.

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

1. Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону

Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. 2.Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.

3. Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.

4.Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.

5. Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971

Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

1.Ассиро вавилон өрнектері

2.Грек өрнектері

3.Рим өренктері

2.Сабақтың мақсаты:

Әр елдердегі өрнектерді зерттеу және мәнін анықтау

3.Теориялық мәліметтер:

Батыс елдерінің өрнектеріне тоқталу. (Қытай, Жапон, Үндістан).

Европа елдерінің өрнектері ең маңызды ерекше рөл атқарады. Ою-өрнектеріне тоқталатын болсақ, осы ғасырдағы өрнек даму кезегі деп, айтуға да болады.

Ерте заманнан бастап өренк кеңінен дамып отырған. Өте күрделі жан-жануарлар, әлемімен табиғат көрінісімен көп мәнді қасет алып отырған. ХVІІІ ғ. Шаруа адамдар яғни өрнектерді қолдана отыра маңызды бола отыра, киім үлгілерде, стол жапқыштар және көптеген пайдалы орын алып отырған.

Ассиро-Вавилон өрнектері ежелгі Мысыр елдерінің ою-өрнектер үлкен әсер тигізе сол елдің формасына қарай отыра өздерінің бір ерекше өрнек Түрін жасап түрлендіре отырған. Ол Өсімдіктерге көп назар аударған.

Көбіне осы ассиро-вавилндықтар өрнектерді өзіндік тән қасиетін байланыстыра отыра оған геометриялық өренктерді мінез беріп отырған. (разеткалар мен жұлдыздар). Ол өзіне стилизацияланған өсімдік әлемі, соның ішінде көбіне шишка пинясы, аналардың тұқымдардың фантазиялық аңдар мен балықтар. Ең ерекшеленген өсімдік мотивтің бірі ананас, қасиетті тал деп табылған.

4.Бақылау сұрақтары:

1.Символ ретінде нені білдірген.

2.Мысыр елдерінің өренктері

5.Үй тапсырмасы:

Берілген нобайларға бейнелік өрнектер жасап орындау.

6.Студенттіњ аудиторияда орындайтын тапсырмасы.

1. Тутік шешімдерін анықтау

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

- бейне жасау

- ормалар орныдау

- түстік үйлесімін анықтау

7.Єдебиеттер тізімі

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

1. Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону

Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. 2.Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.

3. Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.

4.Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.

5. Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971

Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

б)қосымша

8. Госюк Е.О., степан М.Г. Жудожественное вышивание. Киев:Выща школа,1986.

9. Герчук Ю.Я. Что такое орнамент? М.:Галарт, 1998.

10. Гольдштейн А.Ф. Башин в горах. М.: Советский художник, 1977.

11. Дакевич В.П. Советское искуство Византии.

М.: Искусство,1975.

12. Дурново Л.А. Очерки изобразительного искусство средневековой Армении. М.: Искусство.1979.

13. История народов Северного Кавказ (конец ХVІІІв.- 1917г.). М.:наука,1988.

14. Сокоолова Т.М. Орнамент-почерг эпохи. Л.: Аврора,1972.

№6 сабақ

Тақырыбы: Азия елдерінің өрнектері

1.Сабақтың жоспары:

1.Симетриялық-күнділікті Азия өрнектері

2. Форма мен түрлері

2.Сабақтың мақсаты:

О сы елдерінің өрекнтеріне тоқталу және бейнелер жасап шығару

3.Теориялық мәліметтер:

Қытай елдері, Үнді, Жапон, Шығыс елдерінің өрнектері өте безендірілген және күрделі болып табылған. Табиғат көріністерінен, түрлі бейнені образдық шешімге келтіре отыра, жіьек жіптермен кестелеп отырған. Сло заманда кесте өте әйгілі болып келген. Шаруа адамдардың әйелдері кесте тоқылған Кестені кішкіне кезден –ақ үйретіп. Ал кесте білмесе сауатсыздыққа таныған.

Өнердегі этрусалар (VII-IVғ.б.з.б) әр ұлт елдеріне көңі аудара отыра мәдениетіне қарай отыра көптеген мәнді қасиеттерін анықтаған. Осы өрнектердің ең маңызы болып табылған ол жануарлар әлеміне көп назар аударған. Олардың бұйымдары бронзадан болып табылған. Өрнектер негізінен рельефті және варитациялық болып келген. Көбіне, түстік шешімі жағынан айта келсек қызыл қоңыр, қызыл, сарғыш түсті болып табылады. Мифалогиялық өрнектерді адепте айтуға болады. Бұл елдерде де мозайкамен өрнектеліп табылған.

Ерте заманнан бастап өрнек кеңіенн дамып отырған. өте күрделі жан-жануарлар, әлемімен табиғат көріністерімен көп мәні қасиет алып отырған.

4.Бақылау сұрақтары:

1. Азия елдерінің өрнектеріне тоқталу

2. ‡ндістан елдерінің өрнектері

3.Өрнектерге шолығу

5.Үй тапсырмасы: Композициялық бейнені зерттеу

6.Студенттіњ аудиторияда орындайтын тапсырмасы

1. Өрнектердің формасына және композициялық шешімдерін анықтап зерттеу

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

-бейне жасау

- түстік шешімде орындау

7.Єдебиеттер тізімі

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

1. Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону

Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. 2.Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.

3. Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.

4.Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.

5. Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971

Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

13. История народов Северного Кавказ (конец ХVІІІв.- 1917г.). М.:наука,1988.

14. Сокоолова Т.М. Орнамент-почерг эпохи. Л.: Аврора,1972.

№7 сабақ

Тақырыбы: Классицизм өрнектері

1.Сабақтың жоспары:

Класикалық өрнектер тоериясы
Өрнектердік шығуы және жасау жолдары

2.Сабақтың мақсаты:

Бейнелер оындау

3.Теориялық мәліметтер:

Өрнектердің негізгі түрлері өте көп және де жасалу жолдары мол.Нағыз өрнектердің шығу тарихы ол, мМысыр елдері мен Шығыс елдерінде көп дамып шыққан. Архитиктуралық кешенділерінен де көруге болады, қазіргі заман талабына сай сол кездегі өрнектер әлде қайда күрделі болып келеді. Өрнектердің киім үлгілерінне де қолданып отырған, бас киімдеріне, аяқ киімдеріне жығып тіккен.

Шаруашылыққа да өрнектерді қолданып жасап отырған айта келетін болсақ, алаша, кілем, домбыраларға, киіздерге де түрлі тәсілдерменөркенделіп отырған. Әр өрнектің өзіндік мән қасиетін білдіріп отырған. Яғни стильдердің түрлерінде қолданған. Мысалыға алатын болсақ аң стилі, табиғат көріністері, класикалық стиль, өсімдік тәрізділерді жасап щрындап шығарған. Ал, өз еліміздің өрнектері өте ықшамдалып және декоршаған орта да әсер тигіізп отырған.жан-жануарлардың элементтерінен тұратын өсімдік, мүсіндік, графикалық тәсілімен алынып осыларды түрлендіріп отырған. Безендірілілген өрнектерді ромбы және стилизацияланған және де символдық болып табылған. Көбіне көретін бұлардың өрнектерні ол алашалар да немесе кестелерде көрінеді.

4.Бақылау сұрақтары:

Класикалық өрнектерді зерттеу формалары
Конструкторлық формасына анықтама беру

5.Үй тапсырмасы:

Нобайлар зерттеу

6.Студенттіњ аудиторияда орындайтын тапсырмасы.

1. Түсінік білдіру

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

-бейнелерге тоқталу

-үлгілер жасап орындау

7.Єдебиеттер тізімі.

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

1. Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону

Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. 2.Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.

3. Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.

4.Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.

5. Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971

Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

Солтүстік кавказ елдері бұл жерлерге тек таулы аймақтар ғана емес шөлді кавказдарда кіреді. Осі региондар Еуропа мен Азия елдеріне өте шекаралас болып табылады.Осының әсерінен де әр ұлт елдерінің мәдениеті де өте үлкен рөл атқарған. Осы жерлерден ткөптерген пайдалы қазбалар табылып қызықты архитектуралық ерекшеліктер табылып отырған. Безендірілген өрнектер және де көптеген ою-өрнектер өздеріне мәнді қасиет беріп отырған:Ол, дни наным сенімдеріне де көп рөль атқарған деп айтуға болады.

Бұл елдерінің өрнектері Ресейліктер, Украиналықтар, Польшалықтар және де Литвалықтар үлкен бір әсерін титгізген.Бұл өрнек түрлері қоршаған табиғат денелері әсер тигізіп отырған. Көбіне өсімдік, тоқымалы немесе шығармашылық болып табылады да өз әсемділігі көрініп отырады.Пай далы қазбалардан табылған өрнектер ол керамикалық ерекшеленген және де өте ықшамдалып және декоршаған орта да әсер тигізіп отырған. Жан-жануарлардың элементтерінен тұратын өсімдік, мүсіндік, графикалық тәсіәлімен алынып осыларды түрлендіріп отырған.

Украин елдерінің өрнектеріне тоқталатын болсақ ол өрнектер, флорды, фуанды гүлдер әлемі ерекше орын алып отырған. Әр ұлттың әсері де көптеген ерекшелік мәнін тигізе отыра пайдалы жергілікті ете отыра архитектуралы өрнектерні қолданып трансформацияланып жаған.

Қазақ ою-өрнектегі-көркем бұйымдары әшекелеудің ең басты көркемдік элемент. Біздің ұлттық өрнегіміз қазақ халқымыздың мәдени жетістіктеріәмізді негізгі бөлім және заңды жасалған.

Түркімен елдерінің б.з.б. ІV-ІІ мың жылдық бұрын дөңгелек тәріздес өрнектер пайда болған. Ретуалдық церемония ретінде қолданып отырған. Безендірілген өрнектері ромбы және стилизацияланған және де символық болып табылған.Көбіне көретін бұлардың өрнектерні ол алашалар да безендіріліп көрсетілген.

4.Бақылау сұрақтары:

1.Ою-өрнектердің графикалық безендіруі

2.Бөліктерніе тоқталу

3. Киіге түсірілген өрнектер

5.Үй тапсырмасы: Өрнек формасына бейнелер жасап үлгілерге тоқталу

6.Студенттіњ аудиторияда орындайтын тапсырмасы

Глоссарии

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

- қол жұмыстарын жасау

- бейне жасау

7.Єдебиеттер тізімі.

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

1. Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону

Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. 2.Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.

Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

б)қосымша

8. Госюк Е.О., степан М.Г. Жудожественное вышивание. Киев:Выща школа,1986.

9. Герчук Ю.Я. Что такое орнамент? М.:Галарт, 1998.

10. Гольдштейн А.Ф. Башин в горах. М.: Советский художник, 1977.

11. Дакевич В.П. Советское искуство Византии.

М.: Искусство,1975.

12. Дурново Л.А. Очерки изобразительного искусство средневековой Армении. М.: Искусство.1979.

13. История народов Северного Кавказ (конец ХVІІІв.- 1917г.). М.:наука,1988.

14. Сокоолова Т.М. Орнамент-почерг эпохи. Л.: Аврора,1972.

№9 сабақ

Тақырыбы: Кейбір құрастырылған ерекше монокомпозиция өсімдік формасы мен және натюрмор т тақырыбындағы өрнектер

1.Сабақтың жоспары:

1.Гобелен жасау барысындағы өрнектер

2.батикке түсірілгне өрнектер

2.Сабақтың мақсаты:

Осы қол өнер жұмыстарына түсіәрілген өрнектерінің формасын көшірме жұмыстар мен бейнелер келтіру мәселері

3.Теориялық мәліметтер:

Зеттеу барысында біз студенттердің жоғарыда көрсетілген қосымша материалдардан қай дәрежеде меңгергендігін байқау мақсатында, оларға кейбір құрастырылған ерекше монокомпозиция өсімдік формасы мен және натю рморт тақырыбындағы өрнектер өнердегі этрускасы (VII-VІ б.з.б.) әр ұлт елдеріне көңі аудара мәдениетіне қарай отыра көптеген мәнді қасиеттерін анықтаған. Осы өрнектердің ең маңызы болып табылатын ол жануарлар әлеміне көп назар аударған. Олардың бұйымдары ерекше болып табылған.

Гобелен жасау барысындағы өрнектер. Өсімдіктер әлемінен алынған өрнектердің түрлері формасы ол монокомпозициясы жасап олардың ерекше бір мән беріп отырады.

Эффект ретінде композицияға көбіне ең маңызды бейне беттерін ол ритмикалық ой өрісін тудыратын мәнді қас иет беруге болады.

4.Бақылау сұрақтары:

1.Ќоѓамныњ рухани к‰штерініњ жиынтыѓы.

2.Мүсіндік графикалық өрнектерге шолу

5.Үй тапсырмасы: Шығарма жұмыстарын түрлендіріп жасап шығару

6.Студенттіњ аудиторияда орындайтын тапсырмасы: Т‰сініктеме беру.

3.С¤Ж таќырыбына сєйкес жазылѓан

-бейнелер

-композиция шешімдері

7.Єдебиеттер тізімі

Пайдаланѓан єдебиеттер

Негізгі

1. Л.В. Фокинна Орнамент Ростов на Дону

Андиев Б.Ф., Андиева Р.Ф. Осетинский орнамент. 2.Орджоникедзе: Северо-осетинское книжное издательство, 1960.

3. Амиранашвили Ш.Я. История грузинского искуства. Тбилиси,1962.

4.Арманд Т. Орнаментация ткани. М.-Л., 1931.

5. Атакишиева М.И., Джебраилова М.А., Исмалова В.м. Айзербайджанские вышивки. Альбом. М.: Искусства в.М.: Искусство, 1971

Бартенев И.А., Батажкова В.Н. Очерки истории ар хитектурных стилей. М.: Изобразительное искуство,1983.
Василенко В.М. Руское прикладное искусство. Истоки и становление. 1 век до нашей эры-ХІІ век нашей эры. МС.: искусство,1977.

12. Дурново Л.А. Очерки изобразительного искусство средневековой Армении. М.: Искусство.1979.

13. История народов Северного Кавказ (конец ХVІІІв.- 1917г.). М.:наука,1988.

ОБСӨЖ сабақтарының әдістемелік нұсқауы.

«Бейнелеу өнері және дизайн» кафедрасының 30.04.06ж мәжілісінде талқыланып, № хаттамамен бекітілді.

Кафедра меңгерушісі----------------

Құрастырған «Бейнелеу өнері және дизайн»кафедра оқытушысы Садыкова Ж.А.