Алынған нәтижелер МСТ10178-85 талаптарымен салыстырылады (3-кесте).

3-кесте Портландцементке қойылатын талаптар (МСТ 10178-85)

Цемент түрінің белгісі	Кепілді маркасы	Беріктік шегі, МПа (кгк/см2)
		Иіліс жасында, тәулік		сығу жасында, тәулік
		3	28	3	28
ПЦ-Д0 ПЦ-Д5 ПЦ-Д20 ЩПЦ	300 400 500 550 600	- - - - -	4,4(45) 5,4(55) 5,9(60) 6,1(62) 6,4 (65)	- - - - -	29,4(300) 39,2 (400) 49,0(500) 53,9(550) 58,8(600)
ПЦ-Д20-Б	400 500	3,9 (40) 4,4 (45)	5,4(55) 5,9 (60)	24,5(250) 27,5 (280)	39,2(400) 49,0 (500)
ШПЦ-Б	400	3,4 (35)	5,4(55)	21,5(220)	39,2 (400)

№6 сабақта орындайтын тапсырмалар

{Тапсырмалар немесе тестілік сұрақтар(керек жағдайларда вариантты таңдау кілтін көрсету керек)}

1. 
   Цемент маркасын анықтау жолдары қандай?
   
2. 
   Портландцементке қойылатын қандай талаптар бар?
   
3. 
   Құрылыста портландцементтің қандай түрлері кеңінен қолданылады және олардың негізгі қасиеттері қандай?
   

Зертханалық сабақтың тақырыбы №7 Бетон қоспасының жылжымалылығын анықтау


№7 зертханалық сабаққа әдістемелік нұсқаулар

{Сабақтын мақсаттары, зертханалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар}


Бетон қоспасының негізгі қасиеттерінің бірі - жайылу қабілеттілігі.

Жайылу қабілеттілігі - бетон лайының бетондалатын бұйымының формасына толуы және және ауырлық күші немесе сыртқы механикалық әсерлерден нығыздалу қабілеті. Бетон лайының бұл қасиеті жылжымалылық қабілетімен және қатаңдығымен бағаланады.

Бетон лайының жылжымалылығы стандарт конустың көмегімен анықталады.



1-сурет.

Бетон қоспасының шөгуін анықтау:

1 - шөккен бетон қоспасы; 2 -сызғыш; 3 - металл сызғыш; 4 - конус-қалып.

Стандартты конус - биіктігі 300 мм, жоғарғы кернеуінің диаметрі 100 және төменгісі - 200 мм конус түрінде металдан жасалған қалып. Тәжірибенің басында қалыпты ішкі жағынан сумен ылғалдап сүртіп алады, сонан соң ылғал өткізбейтін қабаттың үстіне қояды (линолеум немесе қаңылтырдың үстіне). Бетон лайы қалыптың жоғарғы жағынан тең үш қабат түрінде салынып, әр қабат 25 рет нығыздалады.

Конустың шөгуінің мәні бетон қоспасының жылжығыштық қасиетін сипаттайды. Жылжығыштық қасиетіне қарай бетон қоспасы қатаң және өте катаң бетон (КШ = 0 см), аз жылжитын(КШ =1-3 см), жылжитын (КШ - 4-15 см) және құйылатын (КШ - 15 см) болып бөлінеді.


№7 сабақта орындайтын тапсырмалар

{Тапсырмалар немесе тестілік сұрақтар(керек жағдайларда вариантты таңдау кілтін көрсету керек

1. 
   Бетон лайының жылжымалылығын қалай анықтайсыз?
   
2. 
   Жайылу қабілеттілігі дегеніміз не және оның көрсеткіштері қандай?
   
3. 
   Бетон қоспасының тағы да қандай негізгі қасиеттерін білесіз?
   

Зертханалық сабақтың тақырыбы №8 Құрылыстық ауа әгі. Әктің температурасын және сөндіру уақытын, әктегі сөндірілмеген түйірлердің мөлшерін анықтау

№8 зертханалық сабаққа әдістемелік нұсқаулар

{Сабақтын мақсаттары, зертханалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар}


Ауа әгі кальций-магний жыныстарын: борды, әк тасты, доломитталған және мергель әк тастарын, доломиттерді күйдіру арқылы өндіріледі.

Майда тартылған ауа әгі сөндірілмеген әкті сумен сөндіру немесе тарту арқылы шығарылады. Егер әкте 5% магний оксиді болса, онда ол кальцийлі (аз магнезиалды), 5-тен 25% магний оксиді болса, жоғары магнезиалды не­месе доломитті әк болады.

Әктің температурасын жене сөндіру уақытын анықтау

Әк пен су араласқанда кальций оксидінің гидратациясы мына реакция бойынша болады:

Сынау нәтижелері 1-кестеге жазылады.

Су құю кезеңінен басталған уақыт	Су құю кезеңінен басталған қоспа температурасы
1	2

Ауа әгіне қойылатын талаптар

Көрсеткіш атауы	Массасы бойынша әк үшін мөлшері, %
	сөндірілмеген						гидратты
	кальцийлі			магнезиалды және доломитті
	сорты
	1	2	3		1	2		3	1	2
Белсенді CaO+MgO, кем емес: қосымшаларсыз қосымшалармен Белсенді MgO, артық емес CO2, артық емес: қосымшаларсыз қосымшалармен Сөндірілмеген түйірлер, артық емес
	90	80	70		85	75		65	67	60
	65	55	—		60	50		—	50	40
	5	5	5		20(40)	20(40)		20(40)	—	—
	3	5	7		5	8		11	3	5
	4	6	—		6	9		—	2	4
	7	11	14		10	15		20	—	—

№8 сабақта орындайтын тапсырмалар

{Тапсырмалар немесе тестілік сұрақтар(керек жағдайларда вариантты таңдау кілтін көрсету керек)}


1.Құрылыстық ауа әгінің негізгі қандай қасиеттері бар?

2.Әктің температурасын және сөндіру уақытын анықтау жолдары қандай?

Зертханалық сабақтың тақырыбы №9 Цементтің ұстасу мерзімдерін, цемент көлемінің өзгеру біркелкілігін анықтау


№9 зертханалық сабаққа әдістемелік нұсқаулар

{Сабақтын мақсаттары, зертханалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқаулар}


Цемент қамырының ұстасу мерзімдері ұстасу басы және соңымен сипатталады.

Цемент қамырының ұстасу басы деп бекіту басынан (су құю кезеңі) Вик аспабының инесі бірінші пластинкаға дейін 1-2 мм жетпейтін мерзімге дейін өткен уақыт саналады.

Цемент қамырының ұстасу соңы деп бекіту басынан Вик аспабының инесі цемент қамырына 1 мм батпайтын мерзімге дейінгі уақыт саналады.

Аспаптар: инесі бар Вик аспабы, күрекшесі бар сфералық табақша

(сферич. Чаша), әр түрлі гирлері бар сауда таразысы.

Материалдар: портландцемент.

Ұстасу басын және соңын анықтау үшін аспап шығыршығын толтыратын суды әдеттегі мөлшерде қажет ететін цемент қамыры пайдаланылады. Аспап инесін қамыр бетімен жанасуға дейін жеткізеді және оған еркін құлауға мүмкіндік беріледі. Инені ұстасу басына дейін әр 5 минут сайын және ұстасу басынан ұстасу соңына дейін әр 15 минут сайын қамырға батырады. Алынған мәліметтер 1-кестеге жазылады.

1-кесте Ұстау мерзімдерін анықтау нетижелері

Уақыт, мин.	Аспап көрсеткіші, мм
Ұстасу басы, сағ.- мин
Ұстасу соңы, сағ.- мин

1-кесте Цемент қамырының суға қажеттілігін анықтау нәтижелері

Көрсеткіштер атауы	Сынақтар
	1	2	3	4
Су мөлшері, г
Су мөлшері, %
Келсап түпке дейін жетпейді, мм
Су қажеттілігі, %

№9 сабақта орындайтын тапсырмалар

{Тапсырмалар немесе тестілік сұрақтар(керек жағдайларда вариантты таңдау кілтін көрсету керек)}

1. 
   Цементтің ұстасу мерзімдерін қалай анықтайсыз?
   
2. 
   Цемент көлемінің өзгеру біркелкілігін қалай анықтайсыз?
   
3. 
   Цемент қамырының су қажеттілігін анықтау үшін не қажет?
   
4. 
   Цемент қамырын қандай аспап көмегімен анықталады?