https://electroinfo.net

girniy.ru 1

6M090700 – Кадастр


мамандығы бойынша магистратураға түсу емтихан


Б А Ғ Д А Р Л А М А С Ы


Алматы- 2010


«Жерге орналастыруды жобалау»

Қазақстан Республикасындағы жер реформасын жүзеге асыру бойынша мәселелері. Жерге орналастыруды жобалаудың алдында қойған мақсаттары мен міндеттері. Жерге орналастыру қызметінің жаңа мәселелерді шешу іліміндегі ролі. Ғылыми пән мен салалық қызмет ретіндегі жерге орналастыруды жобалау пәні мен әдісі. Пәнді оқу тәртібі, оның басқа пәндермен байланысы. Жерге орналастыруды жобалаудың дамуы, бұл пәнді дамытуда республика ғалымдарының сіңірген еңбегі.

Жерге орналастыруды жобалаудың методологиялық негіздері. Жерге орналастыруды жобалаудың мазмұны және принциптері. Жерге орналастыруды жобаларын топтастыру.

Жерге орналастыру жобасы сатылары. Жобалау мәселелерін шешу әдістері және оларды экономикалық негіздеу.

Жерге жеке меншік және жер пайдалану түрлері. Шаруашылық аралық жерге орналастырудың мазмұны және міндеті. Ауыл шаруашылық жер пайдалануына қойылатын негізгі талаптар және мәні. Ауыл шаруашылық кәсіпорындарының жер пайдалануын ұйымдастыру мәселесі.

Ауылшаруашылығына қатысы жоқ мекемелердiң жер пайдалануларын құру принциптері. Ауыл шаруашылығы емес мақсаттар үшін жер бөліп беруге қойылатын талаптар. Ауылшаруашылығы емес мақсаттар үшін жер бөліп беру барысындағы жерге орналастыру процесстері кезеңдері.

Жобаның құрамдық бөлiктерi. Жер пайдалану өлшемін белгілеу. Ауыл шаруашылық кәсіпорынның негізгі өндірістік орталығын орналастыру. Аумақты ішкі шаруашылық ұйымдастыру схемасын негіздеу.

Ауылшаруашылығына қатысы жоқ мекемелердiң жер пайдалануын құру жобасын құрастыру. Құрылатын жер пайдаланудың ауданын негiздеу және көлемiн анықтау. Оны жер бетiнде орналастыру. Алынатын жердiң құрамы мен құндылығы. Ауылшаруашылығы өндiрiсiнiң шығын түрлері, көлемi және оны төлеу жолдары. Жер пайдаланушылар мен жер иеленушілер залалдарының мөлшерi мен түрлерiн анықтау. Сыдырып алынған топырақ құнарлы қабатын пайдалану. Рекультивацияның техникалық жағдайы дайындығы. Жобалық шешiмнiң варианттарын салыстыру және олардың бағалаын анықтау.


Өнеркәсiптiк мекемелердiң, темiр және автомобиль жолдарының, электр байланыс желiлерiнiң және т.б. жер пайдалануларды жобалау ерекшелiктерi. Кен орындары. қорықтар, орман және су қорғау аймақтары және т.б. жерлердiң құрылуы. Гидротехникалық ғимараттарға жер бөлу. Инженерлiк ғимаратқа жер бөлудi жобалау. Елді мекендер шегаралардың өзгертiлуi мен тұрғызылуы. Ауылшаруашылығы өндiрiсiнiң шығының көлемi және оны төлеу, жер пайдаланушылар шығынының мөлшерi мен түрлерiн анықтау.

Ішкі шаруашылық жерге орналастыру түсінігі, мақсаттары мен мәселелері. Жерге орналастыру процессі кезеңдері. Ішкі шаруашылық жерге орналастыру барысындағы дайындық жұмыстары. Ішкі шаруашылық жерге орналастыру жобасын мазмұны және оны өңдеу тәртібі. Жобалық мәселелерді шешу әдістері. Жобаны қарап шығу және бекіту. Жобаны орындау. Жобаны жүзеге асыру және авторлық тексеру. Жобалық құжаттар мазмұны. Ішкі шаруашылық жерге орналастырудың экономикалық және әлеуметтік тиімділігі.

Алқаптарын ұйымдастыру түсінігі, мәселелері мен құрамы. Алқаптарды ұйымдастыруға қойылатын негізгі талаптар. Жер алқаптар түсінік және оларды топтастыру. Қазақстан Республикасы алқаптарын құрылысы. Алқаптарды ұйымдастыру әдісі. Алқаптарды ұйымдастыру барысында жер кадастрлық құжаттарды пайдалану. Алқаптарды ұйымдастыруды экологиялық - экономикалық негіздеу.

Ауыспалы егістер жүйелерін жобалаудың жалпы әдістемелік сұрақтары, мазмұны және мәселелері. Далалық, мал азықтық, арнайы және топырақ қорғау ауыспалы егістерін ұйымдастыру. Ауыспалы егістердің аудандарын, санын, мазмұнын, түрін, типтерін белгілеу. Ауыспалы егістерден тыс учаскені жобалау. Ауыспалы егістер жүйесін экономикалық негіздеу.

Шабындықтар мен жайылымдар аумағын орналастырудың мазмұны және жалпы әдістемелік мәселелері. Мәдени (суармалы) жайылымдар аумағын орналастыру. Далалық және шөлейт аумақтық жайылымдардың аумағын құру. Шабындықтардың аумағын орналастыру. Мал азықтық алқаптардың аумғын орналастырудың тиімді вариантін анықтау.


Жұмыс жобасы түсінігі, мақсаты, мәселелері және негізі. Учаскелік жерге орналастырудың жұмысшы жобалары мазмұны, принциптері, классификациясы. Ауыл шаруашылық алқаптары учаскелерін игеру және жақсарту, өнімділігін көтеру жөнінде жұмысшы жобаларды құру және негіздеу әдісі. Көп жылдық екпе ағаштары аумағын құру жұмысшы жобасы.


Ұсынылатын әдебиеттер тізімі


  1. Казақстан Республикасының Жер Кодексі, 20.06.2003 г №442-ІІ.

  2. ҚР заңы «Шаруа(фермер) қожалығы туралы». - Алматы, 1998.

  3. Закон Республики Казахстан «О земельной реформе» от 28.06.91. №729.

  4. Сборник нормативных актов по регулированию земельных отношений Республики Казахстан.- Астана,2003.

  5. Землеустроительное проектирование. - Уч. под. ред. М. А. Гендельмана. ТОО «ЭВЛЮ», 1999.

  6. Архипов И. Г. и др Организация территории пастбищ и сенокосов в Казахской ССР.- Алма-Ата, 1974.

  7. Белоусова Э.В. Межхозяйственное землеустройство с.-х. предприятий и крестьянских (фермерских) хозяйств». Уч. пособие. ААУ.- Астана, 2001г.

  8. Волков С.Н.- Экономика землеустройства. Учебник. - М.: Колос, 1996.

  9. Волков С.Н., Хлыстун В.Н., Улюкаев В.Х. Основы землевладения и землепользования: учебное пособие. - М.: Колос, 1992.

  10. Гендельман М.А., Гарманов В.В., Шойхет Э.А.- Рабочее проектирование.

Акмола, 1993.

  1. Землеустроительное проектирование. Уч. под. ред. М.А. Гендельмана. - М.: Агропромиздат, 1986.

  2. Землеустроительное проектирование. Уч. под. ред. С.Н. Волкова. - М.: Колос, 1997.

  3. Инструкция по внутрихозяйственному землеустройству. - Алматы, 1988.

  4. Инструкция по межхозяйственному землеустройству. - Алматы, 1995.

  5. Лопырев М.М., Рябов Е. И. Защита земель от эрозии и охрана природы. Уч. пособие. - М.: Агропромиздат, 1989
  6. Подольский Л.И. Землеустройство и повышение продуктивности земель. –


Алматы: Кайнар, 1987.

  1. Ткачук С.А., Шевченко П.С., Мауль Я.Я Эффективное использование зе

мельных ресурсов. - М.: Экономика, 1983

18 Шулейкин А.Д. Устройство территории сенокосов и пастбищ в районах от

гонного животноводства. - Львов, 1974.

19 Жер заңнамалары – Алматы, 2004ж


«Елді мекендердің жерлерінің кадастры, территориясын жоспарлау және үйлестіру » Қала жерлерін басқару

Құрлыс салынған аумақтық кадастры жұмыстарын ұйымдастыру.Қала жерлерін пайдалануын жоспарлау, жер бөліп беру.Қала аумағындағы құрылыс салу.Қаладағы жер учаскелерді және жылжымайтын мүлікті тіркеуге алу.Жерлерді тіркеуге және есепке алу.

Жылжымайтын мүлікті заңды түрде тіркеуге алу, жүйесін жүргізу аспектісі.

Қала жерлерін бөлу.Жаңа жер учаскелерін бөліп беру.Қалалық жерді қорғау және жер пайдалануды мемлекеттік бақылау.Қалада қалалық кадастырды жүргізу.Қала құрылысында жер пайдаланулардың шекарасын анықтау. Жеке және заңды тұлғаларға жер учаскесіне құқықты рәсімдеу.

Пәтерлер иелерінің кооперативтеріне жер учаскесіне құқықты рәсімдеу

Жерді және жылжымайтын мүлікті сатып алу-сату. Жер пайдаланудың ақы төлемі. Жер салығы жер салығының ставкасы. Қалалық жерлерді факторлық бағалау. Кеңістік, ландшафттық, экологиялық, инженерлік-геологиялық, әлеуметтік факторлары. Нарық экономикасы жағдайында жер учаскесі. Жер конкурсы, аукциондар. Қалалық жер кадастрының ерекшеліктері. Экономика-математикалық әдістерді қолдану арқылы жерді бағалау. Қала аумағын кешені бағалау. Қадастрлық бағалау

Ұсынылған әдебиеттер

1. Комплексная оценка инженерно-геологических условий в системе городского кадастра. – Алматы, 1992

2. Максимов В.А., Ипалаков Т.Т. Геоэкологическая оценка земель в системе городского кадастра. – Усть – Каменогорск, 1999

3. Максимов В.А. Кадастровая оценка земель. - Усть – Каменогорск, 2000


4. Максимов В.А. Методическое пособие по экономической оценке земель населенных пунктов. - Усть – Каменогорск, 1996

5. Кабакова С.И. Градостроительная оценка территории городов. М.,1973

6. Максимов В.А. Отчет о научно-исследовательской работе «Разработка методики оценки земель населенных пунктов и исчисление земельных налогов» - УК СДИ, лаборатория «Кадастр»,1993

7. Природоохранные нормы и правила проектирования. Справочник. М.: Стройиздат, 1990

8. Отчет о науно-исследовательской работе «Экономическая оценка земель населенных пунктов» / Под ред. Максимов В.А. – Алматы, 1996

9. Гладкий В.И., Спиридонов В.А. Городской кадастр и его картографо-геодезическое обеспечение. М.: Недра, 1992

10. Классификаторы территорий градостройтельного регулирования, Алматы, 1997

11. Методическое обеспечение по созданию и ведению государственного градостроительного кадастра. Сборник нормативно-методических публикаций. – Алматы: ГосГрадкадастр, 1997

«Жер участкілерін, жылжымайтын мүлікті тіркеу және есепке алу»

Жерді есепке алуға қажеттілі бастапқы ақпараттарды жинау, өндеу және талдау.Жерді есепке алуды жүргізу үшін мәліметтерді жинау тәсілдері.

Мәліметтерді алу және жүйелеу әдістемесі. Мәліметтерді жинау, өңдеу және талдау статистикалық әдістеріЖер пайдалануды тіркеу.

Тіреку жайында түсінік.Тіркеу бірлігі. Тіркеудің негіздері, атқаратын міндеттері және шарттары.Жерді тіркеу іс барыстары.Негізгі және ағынды тіркеулер.Жер пайдалану мерзімдері. Жерді тіркеу құжаттары.Жер учаскелеріне мемелекеттік тіркеу құқықтары жайында түсінік . Қазақстан Республикасыедағы жерлерді мемелекеттік тіркеу жүйелері.

Жердітіркеу мақсатында есепке алу. Мемелекеттік тіркеудің заңдылық мазмұны.

Заңдылық қадастрдың құрамы. Жер учаскелерінің тіркеуге кадастрлықнөмірлерді беру бірінғай жүйесін жүргізу жұмыстарын орындау. Кәсіпорында, мекемеде және ұйымда жерді есепке алу.


Кәсіпорында мекемеде және ұйымда жерді есепке алудың мазмұны және онда шешілетін сұрақтар. Бастапқы есепке алуды жүргізу тәртібі.

Пайдалану мерзімдеріне және түрлеріне байланысты жерлерді есепке алу жерлерді алаптар және мелиотативтік жағдайлары бойынша есепке алу.

Жер алаптарының сапасын есепке алу. Селолық елді мекендердің жерлерін есепке алу.

Селолық елді мекендердің жерлерінің жағдайын және іс жүзінде пайдалануын есепке алу. Үй қасы жер пайдаланулардың мөлшерлері. Жеке меншіктегі үй қасы жер пайдалануларды тіркеу. Аудандағы жерлерді есепке алу аудандағы жер кадастрының мазмұны және міндеттері. Аудандағы жер кадастрын жүргізу ережелері.

Жер санаттары, алаптары, пайдаланулары. Жалпы аудан жері бойынша есеп беру.

Оның мазмұны және құрастыру әдістемесі. Ауылшаруашылық кәсіпорындағы ауылшаруашылық алқаптарының өзгеруі жайындағы анықтамалар және оларды құру жолдары. Жер кадастрының автоматтандырылған жүйесін қалыптастыру (ЖК ААЖ).

Жер учаскелерін тіркеуді автоматтандыру, құжаттарды тапсыру және есеп беруді құру


ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1 Қ.Р Конститутциясы 30.08.95

2 Қ.Р-сы үкіметінің Қаулысы 2001жылғы 11 маусым №800 «Қ.Р-сы Үкіметінің жер кадастрын реттеу жөніндегі кейбір өнімдеріне өзгерістер мне толықтырулар енгізу туралы»

3 Қ.Р-ның Мемжеркомымен 1996 жылы 6 маусымында бекітілген және ҚР –сы Әділет министрлігінде 1996 жылы 27 қарашасында №222 болып тіркелген «Тіркеу мақсаты үшін жер учаскелеріне кадастрлық нөмерлер берудің біріңғай жүйесін жүргізу жөніндегі нұсқаулар «-Алматы: «Қаржы-қаражат», ТОО «Лидия», Желтоқсан, 1996.

4 Дегтяров И В Земельный кадастр-М.: Колос 1979

5 Чешев С Земельный кадастр-Москва, 2000г.

6 Магазинщиков Т П Земельный кадастр-Львов 1987

«Ауыл елді мекендерді жоспарлау және жер шаруашылығын құру»

Ауылдық тұрғын орындарының жер құрамы, құрылыс, ауылшаруашылықта қолданатын өнеркәсіп және т.б аудандары. Іс жүзінде жерді қолдану, өлшем динамикасы, жер қолданудың құрылымы. Жер реформасы және ауылдық тұрғын орынның жерлерін қолданудың міндеті. Жердің жергілікті басқару органдарының құзіретіне берілуінің әлеуметтік- экономикалық негізі. Жобаның мазмұны, оның құрама бөліктері және элементтері. Ауылдық тұрғын орындарының болашақта дамуын анықтау.


Қала құрылысының негізі.

Жеке қосалқы шаруашылық өлшемдерін, мал басын, үй жанындағы учаскелердің өлшемдерін дәлелдеу.

Қажетті ауыл шаруашылық алаптар аудандарын, жайылым, шабындық жыртылған жер, бақша, бау бақша аудандарын анықтау.

Құрылысқа қажет аудандарды, ірілендірілген көрсеткіштерді анықтау. 7.Ауылдық тұрғын орынның шекарасын негіздеу.

Ауыл мен шатқал және жасанды құрылыстар шекарасын қабыстыру.

Жер шаруашылығын ұйымдастыру жоспарының мазмұны, құрамындағы бөлектер және жерді орналастырудың мақсаты мен міндеттері.

Жобалау тапсырмалы Ж.Ш.Ұ жоспарының материалдар құрамы.

Ауылшаруашылық кәсіпорындарының шаруашылық орталықтарын және шаруа қожалық алаптарын орналастыру.

Құрылыстық жерлерінің қолдануын талдау және оның болашағы. Ауылшаруашылығына қолданатын жерлерді қолданудың талдауы мен болашақта қолдануы, жер сапасы, жайылым айналымы, шабындықайналымы және т.б.

Жер ұйымдастыру элементтері.

Құрылыстық жерлерді реттеу.

Ауылшаруашылығында қолданатын жерлерді ұйымдастыру.

Жоспарлау жобасының міндеті, мазмұны және құрамы.

Жобаның мақсаты және мазмұнын жоспарлау кезеңдері.

Жоспарлау жобасының материалдық құрамы.

Жоспарлау схемалары және оның мәні, пайдалануы.

Жобалау үшін бастапқы материалдар және құрылыс үшін учаскелерді таңдау.

Кәсіпорын дамуының болашақ жоспарлары.

Аудандық жоспарлау материалдарын жерге орналастыру схемаларын және ішкі шаруашылықты жерге орналастыру жобаларын қолдану.

Жобалауға тапсырма және оны өңдеу тәртібі.

Тұрғын мекендерді және өндірістік орталықтар үшін жарамды учаскелер жағдайы.

Табиғатты қорғау, нығайту және табиғат ресурстарын пайдалануды жақсартудың шаралары.

Учаскелерді таңдау тәртібі.

Учакелерді таңдау бойынша материалдары.


Жобалау үшін іздестіру және зерттеу материалдары.

Жобалау үшін жоспар масштабы.

Жоба алдынғы есептеу.

Жобалау үшін есептеу мерзімі, болашаққа есептеу, есептеу әдісі, есептеу кезінде демографиялық статистикалық мәліметтерін пайдалану.

Отбасы санын есептеу.

Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттарды есептеу.

Өндірістік шаруашылық құрылыстарын есептеу, жобаланған ғимараттармен құрылыстардың титулдық тізімі.

Тұрғын жерлерді аумақтау принцптері.

Ауылды тұрғын орынның функционалды құрылымы.

Қоғамдық орталық көше желілері және аудандары.

Ауыл тұрғын орындарының негізгі бөліктері мен элементтерінің орналастырудың жағдайлары.

Тұрғын жерлердің негізгі жоспарлары, негізгі элементтері.

Ауыл тұрғын орындарын құрылыстық аймақтау, оның экономикалық, техникалық, саулеттік маңызы.

Құрылыстық аймақтарды орналастыру.

Композиция жөніндегі жалпы түсінік.

Композицияның маңызды әдістері мен принцптері: бірлігі, бағыныштылығы, пропорционалдық, масштабтылығы, ырғақтылығы және басқа.

Сәулеттік жоспарлау композициясының компоненті.

Сәулеттік жоспарлау композициясындағы табиғат жағдайының маңызы.

Көше жүйесінің композициясы.

Қоғамдық орталық пен сәулеттік ансамбілдердің орналасуы.

Тұрғын құрылыстардың композицияся.

Ашық және көгалданған кеңістікті орналастыру.

Қоғамдық ғимараттарды құрылыс композициясында пайдалану.

Қоршаған табиғатпен байланысын есепке алу.

Тұрғын орындардың кескінін жасау.

Өндірістік кешендердің сәулеттік жоспарлау композициясы.

Көше тұрғын жердің жоспарының техникалық және компазициялық негізі ретінде.

Көше желісінің жүйесі.; реттелген, бос, аралас.

Табиғат жағдайының көше желісінің жүйесінің құрылыс таңдауға әсері.


Әр түрлі көше желісінің жүйелерінің салыстырмалы бағасы.

Ауыл көшелерін жіктеу.

Көше жүйесін құру.

Көшелердің сыртқы жолдармен байланысын есепке алу.

Транзит жолдарын шығару.

Көшелерді трассалау.

Бойлық еңіс. Көшелерді бағыттау және оның маңызы.

Көшелер қиылысы. Қиылыстардағы көше қозғаласының қауіпсіздігін қамтамассыз ету.

Көше элементтері және олардың өлшемдері.

Көшенің жалпы ені. Қызыл сызықтар. Көшенің техникалық және архетиктуралық профилі. Көше бойына құрылыстарды орналастыру.

Көшелерді архитектуралық ұйымдастыру.

Алаңдарды жобалау. Елді мекен жерлердегі алаңдардың түрлері. Ауыл тұрғын орындарының алаңдарының ерекшеліктері.

Алаңдардың пайда болуы. Аудандардың көлемдері мен пішіндері.

Алаңдарды құру. Ашық және тұйық алаңдар.

Алаңдарды архетиктуралық ұйымдастыру.

Тұрғын үй аймақтарының құрылымы және кварталдарының түрлері.

Тұрғын аймағындағы құрылыс құрамы.

Тұрғындардың мадени-тұрмыс қызметпен қамтамассыз етуді ұйымдастыру.

Қызмет көрсету орталығы және радиусы.

Шағын аудан және тұрғын үй кварталдары туралы түсінік.

Ауылдық тұрғын үй кварталдарының түрлері, олардың өлшемдері мен пішіні.

Ауылдық тұрғын үйлердің негізгі түрлері, жекеленген, блокталған, секциялы үйлер және олардың ерекшеліктері.

Үйлер арасындағы санитарлық және өртке қарсы үзілістер.

Тұрғын үйлерді территорияның жер бедеріне байланысты орналастыру.

Тұрғын үй территориясын жобалау және құрылыс салу тәсілдері.

Қоғамдық мақсаттағы учаскелерді жобалау.

Қоғамдық ғимараттардың түрлері. Оларға арналған учаскелердің өлшемдері мен пішіні.

Бульварға және скверге белгіленген жерлердің орналасуы, көлемдер және жобалануы.

Бақшалар мен саябақтардің мақсатталғандығы және орналасуы


Бақшалы-саябақтылық жоспарлаудың стилі.

Сәулетті–жоспарлық саябақтардың құрылымы.

Саябақтарға спорттық құрылыстар және ерікті кешендер орналастырылуы.

Кіші сәулеттік формалар және олардың орналасуы.

Өндірістік кешендерді жобалау және салудың негізгі прнціптері.

Олардың саны, көлемі және меншік формасы және орналастыру ерекшеліктері.

Өндірістің аймақтық технологиясын және ұйымдастыруын ескерту.

Өндірістік кешендердің тұрғын үй аймақтарының ауылшаруашылық алқаптардың және жолдардың функционалдық өзара байланысы.

Санитарлы-гигиеналық, зооветеринарлық және өртке қауіпсіздік жағдайлары.

Өндірістік кешендерді салу тәсілдері.

Жобалау мен құрылыс салудың экономикалық тиімділігі.

Өндірістік аймақтардан өтуді ұйымдастыру.

Мал шаруашылық кешендері мен формалары.

Ірі қара мал, шошқа, қой шаруашылықтары кешендеріндегі ғимараттар мен құрылыстардың түрлері мен номенклатурасы.

Құрылысқа қойылатын өрт қауіпсіздік, санитарлық, зооветеринарлық талаптар, өндірістік кешенін ескеру.

Әртүрлі мамандандырылған ірі қара мал кешендерін жобалау және құрылыстарының технологиялық схемалары мен әдістері.

Қой шаруашылығы фермаларын жобалау және құрылыстарының технико-экономикалық көрсеткіштері.

Қоймалардың территориялары. Ауылшпруашылық өнімдері мен материалдарды сақтауға арналған ғимараттар мен құрылыстардың номенклатурасы мен типтері.

Қойма кешендерінің техникалық схемалары жобалануы және салынуы.

Қойма топтарының мақсатталғанына және онда сақталатын өнімдердің түріне қарай орналастыру.

Қоймаларға өнімді алып келу және түсіру әдістерін ескеру.

Қойма кешенін салудағы санитарлық және өрт қауіпсіздігі жөніндегі талаптар.

Минералды тыңайтқыштар мен улы химикаттар қоймасын орналастырудың ерекшеліктері.


Ауылшаруашылық техникасын сақтау және жөндеу ерекшеліктері. 21.Кешеннің түрлері, ғимараттар мен құрылыстардың номенклатурасы мен типтері.

Жобалау және салудың техникалық схемалары мен әдістері.

Басқа өндіріс кешендері.

ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.

1.Земельный кодекс Республики Казахстан, Алматы 2004

2.Планировка сельских населенных мест. В.М. Богданов, Артеменко В. В. и др. М., Колос, 1980

3.Планировка сельских населенных мест. Н.П. Кончуков, В.С. Бойчук, Я.Ф. Миняева М., Агропромиздат. 1986

4.Строительные нормы и правила. Глава Сн и П 11-60-75. Планировка и застройка городов, поселков, и сельских населенных мест. Изд-во ЦНТИ по гражданскому строительству и архетиктуре М., 1975.

5.Строительные нормы и правила. Ген планы сельскохозяйственных предприятии. Нормы проектирования / СНиП, 1-66/. Из-во литературу по стройтельству. М., 1966.

6.Инструкция по разработке проектов планировкии застройки сельских населенных мест. РСФСР. РСН -39-71

7.Спектор М.Д., Земельно-хозяйственное устройство сельских населенных мест.- Акмола 1997

8.Альбомы типовых и примерных схем и проектов планировки и застройки населенных мест.